Жисмоний тарбия ва спортни бошқаришнинг ижтимоий-псиҳологик усуллари

1-Мавзу: ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТНИ БОШҚАРИШНИНГ ИЖТИМОИЙ-ПСИҲОЛОГИК УСУЛЛАРИ

1. 
   Менежмент бошқарувнинг ижтимоий-психологик усуллари ҳақида нималарни биласиз.
   
2. 
   Социал усул нима ва социал тадқиқотлар уюштиришнинг қандай йўлларини биласиз ?
   
3. 
   Спорт бошқарувида маъмурий ва ижтимоий-психологик усулларнинг ўзаро фарқланишини тушунтириб беринг.
   

1. Мазкур дарсликда менежментнинг умумий тавсифи ва услу-
бий асослари, ривожланиши ва инфратузилмаси, ижтимоий омил-
лар ва ахлоқ, фирманинг стратегияси ва уни лойиҳалаш, ишлаб
тқариш жараёнп ва лойиҳаларни бошқариш, менежмент тизи-
мидаги ташкилотларнинг турлари. бошқаришда ахборот апмашиш,
қарор қабул қилиш ва уни аидозалаш, ташкилотни бошқарцшда
мансаб ва таъсир этиш, меиежментнинг одати ва нуфузи, таш.
килотда келишмовчиликларни бошқариш, мойиллик фаодияти
кабилар ўз ифодасипи топган. Шунингдек, унда менежмент вази-
фаларининг табиати ва таркиби, менежмент тиэимида устувор
режалаштириш, фаолиятни тартибга солиш ва назорат қилиш,
гуруҳларнинг ўзгариши ва раҳнамолик, меҳнатресурсларини бош-
қариш, самарали бошқариш ва ишлаб чиқариш самарадордиги_
нинг умумий ўсишини таъминлаш асосларига ҳам алоҳида ўрин
берилган.
Дарслик Олий ва ўрта махсус ўқув юртларининг «Менежмент»
(тармоқ бўйича) йўналишидаги талабалари ва ўқитувчиларига
мўлжалланган. Раҳбарлик ва менежерликка қизиқувчилар ҳам ун_
дан фоиааланишлари мумкин.

2. Социологик тадқиқотлар ичида талабалар гуруҳида сўров ўтказишни

ташкил этиш муҳим аҳамиятга эга.
Чунки сўровларни ўтказиш натижасида талабанинг билими ҳар
томонлама чуқур текширилади, талабаларда ўқишга бўлган қизиқишни
оширади, талабалар билан яқиндан туриб ишлаш шароитини яратиш билан
бирга жавобгарликни оширади. Талабалар гуруҳида сўров ўтказишни ташкил
этишнинг яна бир муҳим хусусияти шундаки, бунда тадқиқотчидан юксак
махоратни, сўров ўтказишни ташкил этишда жуда эҳтиѐткорлик билан
элементар нарсаларга ҳам эътибор берган ҳолда тадқиқотга киришишни
талаб этади.
Сўров ўтказиш бир нечта турларга бўлинади:
1 Анкеталаштириш – ѐзма шаклдаги сўров бўлиб, техникасига кўра
тарқатиладиган,
матбуот
орқали,
телефон
орқали
амалга
оширилиши мумкин.
Бу усул талабалар гуруҳида сўров ўтказишда қўл келади. Бунда
тарқатиладиган анкета сўровномасидан фойдаланилади.
2 Интервью (суҳбатлашиш) – оғзаки сўров тури ҳисобланиб,
респондент билан интервьюр юзма-юз савол жавобни амалга
оширади.
Интервьюдаги
талабалар
гуруҳида
фойдаланишда
гуруҳий интервью кўринишидаги туридан фойдаланиш керак. Бу
интервью усулида одатда, умумий мавзуда мунозара юритилади.
3 Социометрик
–
бу
сўров
гуруҳидаги
шахслараро
муносабатларнинг яхши кўриш, ѐқтирмаслик, дўстлик, адоват ва
бошқа жиҳатларини ўрганиш учун қўлланилади. Бу сўров методи
Ж.Морено томонидан ишлаб чиқилган.
4 Тест – гуруҳда ўтказилиши ѐки шахсан бир кишида ҳам ўтказиш
мумкин.
Чунки
бу
усул
ѐрдамида
шахснинг
интеллектуал
қобилияти, шахсий хусусиятлари ўрганилади. Тест усулидан
кўпинча талабаларнинг билимини аниқлашда қўллашади.
Бундан ташқари, сўровнинг панель, эксперт, яхлит сўров турлари ҳам
мавжуд бўлиб, бу усуллардан талабалар гуруҳида айрим ҳоллардагина
фойдаланиш мумкин.
Сўров усулининг моҳияти шуки, тадқиқотчи савол беради ва
респондент ўзининг дунѐқараши, маълумоти, билими ва хоҳишидан келиб,
саволларга жавоб беради. Сўровлар одатда унчалик батафсил маълумот
бермайди, лекин унинг тўғрилигига шубҳа қилмаса ҳам бўлади.
Сўров
методидан
фойдаланишда
тадқиқотчи
жуда
муҳим
рол
ўйнайди. У тўпланаѐтган маълумотларга жуда катта таъсир ўтказиши
мумкин.
3. Мазкур муаммоли маърузалар тўплами 2017 йилда тузилган ўқув
дастури
асосида
тайёрланган
бўлиб,
педагогик
йўналишидаги
барча
факультетларда бакалавриат даражасида таълим беришга мўлжалланган.
Унда мавзулар асосий саволларга бўлиниб, барча саволлар учун тегишли
бўлган таянч тушунча ва иборалар, муаммоли савол, вазифа ва вазиятлар
қайд этилган. Щар бир савол учун алощида мақсадлар тизими ишлаб
чиқилган. Ўқитувчи ва ўқувчи мақсадлари уй\унлаштирилган. Мақсадлар ва
асосий саволнинг мазмунидан келиб чиққан щолда назорат топшириқлари
берилган.
Назорат
топшириқларини
ишлаб
чиқишда
талабаларнинг
билимларини ўзлаштириш даражалари кетма-кетлигига амал қилинган.
Якунловчи муаммоли савол ва хулосалар қайд этилган. Мавзу бўйича энг
асосий
адабиётлар
рўйхати
тавсия
қилинган.
Маърузалар
тўплами
психология фани мазмунини тўла акс эттирган щолда талабаларнинг
мустақил билим олишларига самарали таъсир этади деб щисоблаш мумкин.