Jim chappelow

https://www.investopedia.com/terms/f/financial-system.asp

 

Moliya tizimi

Tomonidan JIM CHAPPELOW 

 Muallif: DANIEL ALPERT  

 2019 yil 9- dekabrda yangilandi

                      Moliyaviy tizim nima?

Moliyaviy tizim - bu mablag'lar almashinuviga imkon beradigan banklar, sug'urta kompaniyalari va fond birjalari kabi muassasalar to'plami. Moliyaviy tizimlar mustahkam, mintaqaviy va global darajada bo’lishi mumkin. Qarz oluvchilar, kreditorlar va investorlar joriy mablag'larni loyihalarni moliyalashtirish uchun iste'mol uchun ham, samarali investitsiyalar uchun ham, shuningdek, o'zlarining moliyaviy aktivlaridan daromad olish uchun shu almashuvni yo’lga qo’yadi. Moliyaviy tizim, shuningdek, qarz oluvchilar va kreditorlar qaysi loyihalar moliyalashtirilishini, loyihalarni kim moliyalashtirayotgani va moliyaviy bitimlar shartlarini aniqlashda foydalanadigan qoydalar va amaliyotlarning to'plamini o'z ichiga oladi.

Moliya tizimi - bu global, mintaqaviy yoki kompaniyaga xos institutlar va mablag'lar almashinuvini osonlashtirish uchun foydalaniladigan amaliyotlarning to'plami.

• Moliyaviy tizimlar bozor tamoyillari, markaziy rejalashtirish yoki ikkalasining kombinatsiyasi yordamida tashkil etilishi mumkin.

Moliya tizimidagi muassasalar banklardan tortib fond birjalari va davlat xazinalarigacha bo'lgan hamma narsani o'z ichiga oladi.

Moliyaviy bozorlar ssudalar va boshqa bitimlar bo'yicha muzokaralar olib boradigan qarz oluvchilar, qarz beruvchilar va investorlarni jalb qiladi. Ushbu bozorlarda ikkala tomon tomonidan sotiladigan iqtisodiy tovarlar odatda pulning biron bir shaklini anglatadi: joriy pullar (naqd pullar), kelajakdagi pul (kredit) ga talablar yoki kelajakdagi daromadlar yoki real aktivlar (kapital) qiymatiga qo'yiladigan talablar. Ular shuningdek, lotinlarni ham o'z ichiga oladi. Tovar fyucherslari yoki aktsionerlik optsionlari kabi lotinlar asosiy real yoki moliyaviy aktivlarning samaradorligiga bog'liq bo'lgan moliyaviy vositalardir. Moliya bozorlarida ularning barchasi odatdagi talab va taklif qonunlariga muvofiq qarz oluvchilar, qarz beruvchilar va investorlar o'rtasida savdoga chiqariladi.

Markazlashtirilgan rejalashtirilgan moliyaviy tizimda (masalan, bitta firma yoki boshqariladigan iqtisodiyotda) iste'mol va investitsiya rejalarini moliyalash bitimlar kontragentlari tomonidan emas, balki to'g'ridan-to'g'ri menejer yoki markaziy rejalashtiruvchi tomonidan belgilanadi. Qaysi loyihalar mablag 'oladi, kimning loyihalari mablag' oladi va kim ularni moliyalashtiradi, u biznes menejeri yoki partiya rahbari bo'ladimi, rejalashtiruvchi tomonidan belgilanadi.

Aksariyat moliyaviy tizimlarda ikkala kelishuv bozori va yuqoridan pastga markaziy rejalashtirish elementlari mavjud. Masalan, tijorat firmasi o'zining ichki moliyaviy qarorlariga nisbatan markazlashtirilgan rejalashtirilgan moliyaviy tizimdir; ammo, qoida tariqasida, u o'zining uzoq muddatli rejalarini amalga oshirish uchun tashqi kreditorlar va investorlar bilan o'zaro hamkorlikda kengroq bozorda ishlaydi.

Shu bilan birga, barcha zamonaviy moliyaviy bozorlar ruxsat etilgan operatsiyalar turlarining chegaralarini belgilovchi muayyan davlat me'yoriy-huquqiy bazasi doirasida ishlaydi. Ko'pincha moliyaviy tizimlar qat'iy tartibga solinadi, chunki ular real aktivlar, iqtisodiy ko'rsatkichlar va iste'molchilar huquqlarini himoya qilish to'g'risidagi qarorlarga bevosita ta'sir qiladi.