Jek London, Ernest Xemingueyning, Abdulla Qahhor va Chingiz Aytmatovning asarlari asosida kompozitsiya va syujet unsurlari tahlili

Prezentatsiyaning mavzusi

Jek London, Ernest Xemingueyning, Abdulla Qahhor va Chingiz Aytmatovning asarlari asosida kompozitsiya va syujet unsurlari tahlili

Tavallud sanasi:12-yanvar 1876-yil

Vafot sanasi:22-noyabr 1916-yil

(40 yoshda)

Kasb:yozuvchi va jurnalist

Yoʻnalish:Nasr

Janr:Realizm va naturalizmMagnum

opus:„Oq soʻyloq“ (1906)

Jack London (talaffuzi: Jek London) (toʻliq ismi John Griffith „Jack“ London, tavallud topganidagi ismi John Griffith Chaney) (12-yanvar, 1876 — 22-noyabr, 1916)[1] — amerika yozuvchisi va jurnalisti. London asarlari boshqa tillarga eng koʻp tarjima qilingan Amerikalik yozuvchilardar biridir.

Jek London

"Oq bayroqlar"

1906-yil roman

"Yovvoyilik chaqirig'i"

1903-yil novella

"Martin Eden" 1908-1909 roman

Jack Londonnning eng mashhur asarlari „Oq soʻyloq“ (inglizcha: White Fang) (1906) romani va „Yovvoyilik chaqirigʻi“ (inglizcha: The Call of the Wild) (1903) novellasidir. Oʻzbek kitobxonlariga London oʻzining „Martin Eden“ (talaffuzi: Martin Iden) (1908—1909) romani bilan yaxshi tanish.

Jack Lonndon oʻz asarlarida romantizm va oddiy hayot qiyinchiliklari haqida yozgan. London birgina asar yozish bilan butun dunyoda shuhrat qozongan va katta mablagʻ ishlagan birinchi yozuvchilardandir.

XEMINGUEY (Hemingway) Ernest Miller (1899.21.7, OkPark, Chikago yaqinida — 1961.2.7, Ketchem, Aydaxo shtati) — amerikalik yozuvchi. 1917 yildan KanzasSitida jurnalistreportyor sifatida ish boshlagan. Birinchi jahon urushi qatnashchisi (191418). X. 1928 yilgacha Parijda, 193960 yillarda Kubada yashadi. Dastlabki hikoyalar kitobi — "Bizning zamonda" (1924). "Quyosh chiqadi" (1926, inglizcha nashrlarda "Fiyesta" nomi bilan chop etilgan), "Alvido, qurol!" (1929) romanlarida urushning bemisl mantiqsizliklari, inson haqhuquqlari, erkiga tajovuz, ayni paytda, insoniy mardlik, qadrqimmat va muxabbatning har qanday yovuz kuchlardan ustunligi yorqin ifodalangan.

Hikoyalar to'plamlari

1. "Peshindan keyingi o'lim"(1932)

2. "G'olibga bayroq berilmaydi"(1933)

3. "Afrikaning yashil tepaliklari"(1935)

Mashxur hikoyalari

"Ho'kizning shoxi"

"Frensis Makomerning baxti"

"Kilimanjaro qorlari"

Romanlari

"To'qchilik va yo'qchilik"

"Motam qo'g'irog'i"

"Quyosh chiqadi"(Fiyesta)

"Alvido, qurol"

"Xafvli yoz"

"Okeandagi orollar"

1930-yillarning 1-yarmida X. ijodida tushkunlikni kuzatish mumkin. Shu davrda yozuvchi hayot yoʻlini qayta mulohaza qilib koʻrishga, oʻz ijodining muayyan yoʻnalishlarini aniklashga intiladi. Natijada "Peshindan keyingi oʻlim" (1932), "Afrikaning yashil tepaliklari" (1935), "Gʻolibga bayroq berilmaydi" (1933) hikoyalar toʻplami dunyo yuzini koʻradi. "Hoʻkizning shoxi", "Frensis Makomberning baxti", "Kilimanjaro qorlari" (1936) hikoyalari, "Toʻqchilik va yoʻqchilik" (1937) romanida X. ijodiy yuksalishi koʻzga tashlanadi. X. asarlarida dastlabki jurnalistik kuzatuv oʻrnini tahliliy, qiyosiy mulohaza va mushohadalar egallaydi. U har qanday urushni qoralaydi, shu tufayli insoniyat aziyat chekayotganiga eʼtibor qaratadi. Inson huquqlari yoʻlida, ozodlik kurashida yolgʻiz maydonga tushishning halokatli oqibatlarga olib kelishini oddiy kishilar obrazi orqali ifodalaydi.

X. 1931—39 yillari ispan xalqining milliy ozodlik kurashida harbiy muxbir sifatida qatnashadi. Shu yillarda uning bir necha ocherk va reportajlari, "Motam qoʻngʻirogʻi" (1940) romani chop etiladi. Bu asarlardagi qahramonlar xalq ozodligi yoʻlida fashizmga qarshi kurashadilar, insoniyat taqdiri uchun oʻzlarining masʼul ekanliklarini qalban his etadilar, kishilar bilan birga iztirobga tushadilar, xavfxatardan qutulish choralarini izlaydilar.

Ikkinchi jahon urushidan keyin X. ijodida yangi davr boshlangan. Biroq bu davrda yuzaga kelgan "Xavfli yoz" va "Okeandagi orollar" romanlari avvalgilariga qaraganda badiiy jihatdan ancha boʻsh asarlar sanaladi. Lekin maʼlum muddat oʻtib, X. insonning ruhiy xrlatini tadqiq etish bilan jamiyatdagi mavjud vaziyatni ochib berishga qodir asarlarni yaratdi. Badiiy jihatdan ancha yuksak boʻlgan "Daryoning naryogʻida, daraxtlar soyasida" (1950) romani, "Chol va dengiz" (1952) qissasi X.ga katta shuhrat keltirdi. X. 20-asrda oʻzigagina xos boʻlgan qatiy xolislikka asoslangan xarakterli uslubni yaratdiki, keyinchalik Amerika qitʼasidan yetishib chiqqan yozuvchilar bu uslubga teztez murojaat qiladigan boʻlishdi. "Chol va dengiz", "Alvido, qurol!" va boshqa asarlari oʻzbek tiliga tarjima qilingan. Nobel mukofoti laureati (1954).

Abdulla Qahhor (1907.17.9, Qo‘qon — 1968.25.5, Moskva) — Oʻzbekiston xalq yozuvchisi (1967). Temirchi oilasida tug‘ilgan. Bolaligi Qo‘qon va uning atrofidagi qishloqlarda o‘tdi. Oqqo‘rg‘on qishlog‘idagi Mamajon qorining usuli savtiya maktabida tahsil ko‘rdi. Oilasi Qo‘qonga ko‘chib kelgach „Istiqlol“ nomli sho‘ro maktabiga o‘qishga kiradi, undan internat, „Kommuna“, „Namuna“ maktablarida, so‘ng bilim yurtida tahsil ko‘radi. Bilim yurtining „Adib“ qo‘lyozma jurnalida dastlabki mashqlari bilan qatnashadi.

Abdulla Qahhor so'zga xasis, fikrga saxiy san‘atkor. Adib ijodining fazilatlari ko'p. U

ko'pchilikni qiziqtiradigan masalalar haqida yozadi, adabiyotda ―qo'riqliklarni ochadi, yangi gap

aytadi, yangi timsollar yaratadi. Abdulla Qahhorning badiiy ijodidagi novatorligi ham, avvalo,

ana shundadir.

Yozuvchining asarlari yuksak badiiyligi, g'oyaning aniqligi, ijtimoiyligi, xalqchilligi bilan

xarakterlanadi. Abdulla Qahhor ijodining bunday fazilatlari adabiy tanqidchilik va

adabiyotshunosligimizda o'z vaqtida atroflicha ochib berilgan hamda Abdulla Qahhor ijodiga

haqli ravishda yuqori baho berilgan.

Abdulla Qahhor o'zbek realistik hikoyachiligining asoschilaridan biri bo'lib,

adabiyotimizda bu janrning shakllanishi va o'sishi uning nomi bilan chambarchas bog'liqdir.