Jaza ham jaza tayinlaw

Jaza tu`sinig`I.ha`m jaza sistemasi tu`rleri

• Jaza tu`sinigi
• Jazanin` maqseti
• Jaza sistemasi tu`sinigi ha`m tu`rleri

Jinayat kodeksi 42-statya

• Jaza bul – jinayat islewde ayipli dep tabilgan shaxsqa ma`mleket atinan sudtin` qarari menen qollanilatug`in ha`m sudlang`an shaxsti nizamda na`zerde tutilg`an belgili bir huquq ha`m erkinliklerden ayiriw yamasa olardi sheklewden ibarat ma`jburlew sharasi.

Jinayiy jaza ma`mlekettin` ma`jbu`rlew sharasi bolip, ol basqa ma`jburlew sharalarinan to`mendegidey o`zine ta`n o`zgesheligi menen ayrilip turadi:

• Jinayiy jaza jinayat nizaminda qatan` belgilengen boladi.
• Jinayiy jaza tek sud ta`repinen tayinlanadi.
• Jinayiy jaza tek jinayat islewde ayipli, dep tabilg`an shaxslarg`a g`ana qollaniladi.
• Jinayiy jazanin` mazmuni shaxsti erkinen ayiriwda yamasa huquqlari menen erkinliklerin sheklewde ko`rinedi.
• Jinayiy jazanin` ma`mleketlik sipatqa iye ekenligi.
• Tek jinayiy jazag`a tartilg`anlig`i sebepli sudlang`anliq jag`dayi kelip shig`adi.
• Jaza bul – jinayat islegen shaxsti islegen qilmisi ushun jazalawdan ibarat.
• Jinayiy jazanin` waziypasi tek g`ana islengen qilimis ushun jazalaw bolip qalmastan, al sudlang`anlardi du`zetiw ha`m qayta ta`rbiyalaw da bolip esaplanadi.

JAZA MAQSETI

• Jinayat kodeksinin` 42 statyasi 2- bo`liminde belgilengen bolip, og`an muwapiq, jaza sudlang`an shaxsti a`dep – ikramliq jaqtan du`zetiw, onin` jinayiy iskerligin dawam ettiriwge tosqinliq etiw ha`m de sudlang`an shaxstin`, sonday-aq, basqa da shaxslardin` jan`a jinayat islewinin` aldin aliw maqsetinde qollaniladi.
• QOSIMSHA: DEMOKRATIZIM HA`M INSANIYLIQ PRINCIPLERINDE ( JK 6-7 st )

JINAYAT ISLEGEN SHAXSLAEDIN` TA`RBIYASIN DU`ZETIW MAQSETIN GO`ZLEYDI.

JAZADAN MAQSET SHAXSQA FIZIKALIQ AZAP BERIW EMES YAMASA QADIR QIMBATIN KEMSITIWIN GO`ZLEMEYDI.

Jinayat kodeksinin` 43-statyasinada jaza sistemasi ha`m jaza tu`rleri ko`rsetilgen

• Ja`riyma
• Belgili huquqtan ayiriw ;
• Miynet penen du`zetiw jumislari
• Xizmet boyinsha sheklew
• Qamaq
• Intizamliq bo`limge jiberiw
• Erkinen ayiriw
• O`mirlik erkinen ayiriw
• A`skeriy yamasa arnawli ataqtan ayiriw