Javodbek yo q ubo V ergash hayitboyev huquqshunoslik

9-§. Ekologik qonun hujjatlarni buzganlik uchun
javobgarlik tushunchasi, mohiyati va turlari
E k o l o g i y a g a d o i r q o n u n c h i l i k n i b u z g a n l i k u c h u n y u r i d i k
ja v o b g a rlik o ‘zining asosiy m a q s a d i va tam oyillari bilan b o s h q a
q o n u n c h ilik n i b u z g a n lik u c h u n j a v o b g a r l i k d a n f a rq q ilm ay d i, 
a m m o m a ’lu m bir o ‘ziga xos x u s u s iy a tla r g a h a m ega. U s h b u
xususiyatlar o'sim lik va h a y v o n o t d u n y o sig a yetkazilgan zararni 
undirish va ekologik q o n u n hujjatlarini buzganlik u c h u n m axsus 
ja z o c h o r a la r i, y a ’ni ta b iiy r e s u r s l a r d a n fo y d a la n is h h u q u q in i 
c h ek lash , t o 'x t a t i b tu ris h va u n d a n m a h r u m qilish c h o r a la r in i 
q o 'l la s h d a n iboratdir.
Ekologik qonunchilikni buzganlik u c h u n javobgarlik quyidagi 
m a q s a d l a r g a ega: t a b iiy o b y e k t l a r d a n f o y d a l a n i s h v a u l a r n i
m u h o f a z a qilish q o i d a l a r i n i b u z g a n s h a x s l a r g a n i s b a t a n j a z o
choralarini q o i l a s h ; a t r o f tabiiy m u h itg a va inson salomatligiga 
yetkazilgan zararni qoplash; yangi ekologik h u q uqbuzarlikni sodir 
etishdan ogohlantirish.
176
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ekologik huquqbuzarliklar obyekti — tabiiy resurslar. a tro f tabiiy 
m uhit, tabiiy resu rslard an foydalanish va ularni m u h o fa z a etish 
b o ‘y ic h a b e lg ila n g a n t a r t i b l a r h is o b l a n a d i . E k o l o g i k h u q u q -
buzarliklarning subyekti esa uni sodir etuvchi yuridik va jismoniy 
shaxslar hisoblanadilar.
Ekologik huquqbuzarlikning obyektiv tom oni xatti-harakatning 
n o q o n u n iy lig i, ek o lo g ik z a ra rn i yetk azish yoki yetkazish xavfi 
tu g ‘ilishi h a m d a ekologik m u n o sab atlarn in g b o sh q a subyektlarini 
h u q u q va m anfaatlari buzilishi, ushbu xatti-h arak at bilan vujudga 
kelgan yoki v u ju d g a kelishi m u m k in b o ‘lgan o q ib a t o ‘rtasidagi 
sababiy bog'lanish bilan ifodalanadi.
E k o l o g i k h u q u q b u z a r l i k n i n g s u b y e k t i v t o m o n i d e g a n d a
h u q u q b u z a r n in g aybi tushunilishi lozim. H u q u q b u z a r n i n g aybi 
q a s d d a n yoki e h tiy o tsiz lik n a tija s id a y u z a g a kelishi m u m k in . 
Ekologik h u q u q b u z a rlik q a s d d a n sodir etilayotganida h u q u q b u z a r 
ta q iq la n g a n q o id a n i yoki bajarishi lozim b o ‘lgan m a jb u riy a tn i 
atayin buzadi yoxud b a jarm ay d i va b u n d a u o ‘z x atti-h a ra k atlari 
natijasida zararli o q ib a tla rn i kelib chiqishini biladi h a m d a ongli 
rav ish d a u n g a y o ‘l q o ‘yadi. M a s a la n , y erlarni o ‘zbo sh im ch alik
bilan egallab olish, ruxsatsiz ov qilish yoki d a ra x tla rn i kesish va 
boshqalar.
E k o lo g ik h u q u q b u z a r lik o ‘zining xavflilik d a ra ja s ig a q a r a b
jinoiy, m a ’muriy, fuqarolik (mulkiy) huquqbuzarlik h am d a intizomiy 
x atti-h arak at tarzida bo'lishi m um kin. Ekologik h u quqbuzarliklar 
uchun tegishlicha intizomiy, moddiy, m a ’muriy, jinoiy, fuqarolik 
huquqiy (mulkiy) javobgarlik q o ila n ila d i.