|
F uqarolar va ijro etu vch i h o k im iy a t organlari.
Ijro e tu v ch i
hokim iyat o rg an lari bilan fu q a r o la r o 'rta s id a g i m u n o s a b a tla rn i
alohida g uruhga ajratish mum kin.
M a ’muriy h u q u q d a fuqarolarning huquqlarini mustahkamlovchi
va ularning b o sh q a ru v o rganlari bilan m u n o sa b a tla rin i tartibga
soluvchi n o rm a la r yetarlicha k a tta o 'r in egallaydi. Subyektlarini
b o s h q a ru v o rg an lari ( m a n s a b d o r shaxslar) va f u q a r o la r tashkil
e t a d i g a n m u n o s a b a t l a r h u q u q i y v o q e l i k d a g i e n g a n ’a n a v i y
m u n o s a b a t l a r d i r . H a r q a n d a y f u q a r o o ' z h a y o t i m o b a y n i d a
m a ’m uriy, h u q u q n i m u h o fa z a qiluvchi m u a ssa sa la r va ularning
m a n sa b d o r shaxslari bilan, tra n sp o rt va aloqa organlari bilan, soliq
organlari, p a s p o r t idorasi, b o jx o n a xizmati, ijtimoiy h im o y a va
b o sh q a id oralarning xodimlari bilan m a ’m uriy-huquqiy m u n o s a
batlarga kirishadi.
F u q a r o l a r o ' r t a s i d a g i m u n o s a b a t l a r m a ’m u r i y - h u q u q i y
m u n o s a b a t l a m i n g a l o h i d a g u r u h i n i ta s h k il q ilad i. F u q a r o l a r
o'rasidagi ko'pgina m unosabatlar m a ’muriy-huquqiy norm alar bilan
ta rtib g a solinganligi u c h u n m a ’m u riy -h u q u q iy m u n o s a b a tla r g a
kiradi. U shbu m unosabatlar k o 'p ro q ja m o a t tartibi, fuqarolar huquq
va erkinliklarini h im o y a qilish so h a la rid a yuzaga keladi h a m d a
qonunchilik fuqarolarga ja m o a t joylaridagi o 'z a r o m unosabatlarini,
mustaqil ravishda, boshqarishning h u q u q va m anfaatlariga rioya
etgan holda tartibga solish majburiyatini yuklaydi.
53
www.ziyouz.com kutubxonasi
Ijro etuvchi hokim iya tn in g xususiyatlari.
Ijro etuvchi hokim i-
yatning xususiyatlariga quyidagilar kiradi:
1) Ijro etuvchi hokimiyat 0 ‘zbekiston Respublikasi yagona davlat
hokim iyatining q o n u n chiqaruvchi va sud hokimiyati bilan yaqindan
a lo q a d a b o i g a n nisbatan mustaqil t a r m o g ‘i (turi, k o ‘rinishi)dir;
2) Y a g o n a dav lat hokim iyatining k o'rinishi b o i g a n ijro etuvchi
h o k im iy a t hozirgi v a q td a ijro etuvchi o r g a n la r deb n o m la n a d i,
a m a l d a e s a d a v l a t b o s h q a r u v c h i o r g a n l a r i b o ' l g a n d a v l a t
a p p a r a tin in g m ax su s b o 'g 'i n l a r i faoliyatida real xususiyat k asb
etadi;
3) ijro etuvchi hokim iyat davlat boshqaruvi organlari tizimida
n am o y o n b o i a d i , ularga respublika huk u m ati, vazirliklar, davlat
q o ‘m ita la ri va id o ra la ri, m ah alliy ijro etuvchi o rg a n la r, d a v la t
muassasalari va korxonalarining m a ’muriyati kiradi;
4) ij r o e t u v c h i h o k i m i y a t z a m o n va m a k o n d a u n i v e r s a l
xususiyatga ega, y a ’ni uzluksiz va in sonlar faoliyat k o ‘rsatayotgan
barch a jo y la rd a am alga oshiriladi. Ijro etuvchi hokim iyat organlari
m azm u n i b o ‘yicha ijro etuvchi va k o ‘rsa tm a beruvchi faoliyatni
a m a lg a o sh ira d i. Q o n u n g a m u v o fiq , u la r d a v la t va h o k im iy a t
v a k o la tla rig a , j u m l a d a n , h u q u q iy h u jja tla r c h iq a rish va u larn i
amalga oshirish vakolatlariga ega. U m u m a n olganda, ushbu organlar
mustaqil ravishda q o n u n hujjatlari chiqarish, ularni q o i l a s h h a m d a
h u q u q n i m u h o fa z a qilishdan ib o ra t keng doiradagi vakolatlarga
egadirlar.
Ijro etuvchi h o k im iy at organlari faoliyatining q o n u n asosida
b o i i s h i xususiyatiga egaligi ularning huquqiy holatidagi eng m uhim
jihatdir. U lar o'zlarining barcha shakldagi faoliyatida Konstitutsiya,
qo n u n la rn in g talablariga q a t ’iy rioya etishlari, ularni bajarishlari
va o 'z vakolatlari doirasida b o s h q alarn in g bajarishlarini t a ’m in
lashga y o rd a m berishlari kerak;
5) ij r o e t u v c h i h o k i m i y a t d a v l a t x i z m a t i o r q a l i a m a l g a
o s h i r i l a d i . D a v l a t x i z m a t i d e g a n d a , f u q a r o l a r n i n g d a v l a t
o rg a n la rid a g i d a v la t b o s h q a r u v in i a m a lg a o sh irish g a q a r a tilg a n
p r o f e s s i o n a l f a o l i y a t i t u s h u n i l a d i . I j r o e t u v c h i h o k i m i y a t
o r g a n l a r i m u a y y a n b o ' l i n m a l a r ( b o ' l i m , b o s h q a r m a l a r ) d a n
ta s h k il t o p a d i . U l a r n i n g h a r biri x iz m a tc h ila r e g a lla b t u r g a n
lav o z im la r y ig 'in d is id a n ib o ra t;
6) ijro etuvchi hokim iyatning m uhim jihati — uning bevosita q o 'l
ostida ulkan resurslar, y a ’ni huquqiy, axborot, iqtisodiy, texnikaviy,
m afkuraviy, tashkiliy resurslarning mavjudligi yoki uning predmetli
xususiyatidir. Ijro etuvchi hokim iyat q o 'lid a davlatning am aldagi
54
www.ziyouz.com kutubxonasi
qudrati jam langan. U ulkan hududlar. k o 'p la b odam lar, resurslarga
ta y a n a d i, xizm atdagi lavozim b o 'y ic h a k o 't a r i s h l a r va r a g ' b a t
lantirish vositalaridan foydalanadi. B undan tashqari, ijro etuvchi
h o k im iy a t o rg a n la r in in g bevosita q o 'l o stid a Q urolli K u c h la r,
chunonchi, armiya, militsiya, milliy xavfsizlik xizmati mavjud.
Do'stlaringiz bilan baham: |
