Javoblar Shaxsiy kompyuter arxitekturasi va dasturiy ta’minoti

199. Vizual (interfeysli) komponentalar
Komponentalar - sinflarning nusxalari bo‘lib, TSomponent sinfining davomchilaridir (avlodidir). Boshqa hamma sinf nusxalari ob’ektlar deyiladi. Komponentalar bilan ob’ektlar olasida farq shundaki, formada komponentalar bilan (manipulyasiya qilish) ish ko‘rish mumkin, lekin ob’ekt bilan ish ko‘rish mumkin emas. Masalan, komponenta bo‘lmagan TFont sinf ob’ektini qaraydigan bo‘lsak uni formaga joylashtirib bo‘lmaydi. Komponentalar Label yoki Edit larni formaga joylashtirish mumkin va ularni joylashtirishda TFont sinf turiga kiruvchi Font xossasidan foydalaniladi.
Barcha vizual komponentalar uchun TControl sinfi asos hisoblanadi va u elementning o'lchami va joylashuvi, uning sarlohasi ,rangi va shunga uxshash parametrlaridan iborat asosiy funksional atributlarni ta'minlaydi . TControl sinfi vizual komponentalar uchun umumiy bo'lgan xossalar , hodisalar va metodlarni o'z ichiga oladi . Vizual komponentalarni ikkita katta guruhga ajratish mumkin :
1. To'g'ri to'rtburchakli boshqaruv elementlari
2. To'g'ri to'rtburchakli bo'lmagan boshqaruv elementlari
To'g'ri to'rtburchakli boshqaruv elementi o'zida ma'lum bir maqsad uchun aniqlangan maxsus to'g'ri to'rtburchakni ifodalaydi . Bu elementlarga misol
tariqasida boshqaruv tugmalarini , taxrir maydonlari ,xarakatlanish yo'laklarini ko'rsatishimiz mumkin. Ular uchun asos sinf TWinControl hisoblanadi.
To'g'ri to'rtburchak elementlari qiymar kiritish fokuslarini ilishi mumkin . Elementni fokus olganligi ikki xil usulda kursatiladi :
1. Taxrir kursori yordamida
2. To'g'ri to'rtburchak orqali
200. aktiv ob’ekt hosil qilish va uning xossalari.
Inkapsulyastiya - bu sinfga birlashtirilgan qayta ishlash uchun mo’ljallangan ma’lumotlar va qism dasturlardir. Sinf maydonlari ma’lumotlarni o’z ichiga oladi. Bu ma’lumotlarni qayta ishlashda qo’llaniladigan prostedura va funkstiyalarga usullar deyiladi. Ob’ektga yo’naltirilgan dasturlashda sinf maydonlariga to’g’ridan to’g’ri murojaat ruxsat etilmaydi. Shu sabab Object Pascalda “xossa” (svoystva) deb ataluvchi maxsus konstrukstiya qaraladi. U mos usulni chaqirish yordamida maydondan o’qish yoki yozishni amalga oshiradi.
Delphi tilida ob’ekt maydonlariga murojaat ob’ekt xossalari orqali amalga oshiriladi. Ob’ekt xossasiga murojjaat kilish uchun ikki usuldan foydalaniladi. Xossa tashqaridan sinf maydonini anglatsa, ayni holda u maydondan foydalanish imkonini beruvchi boshqarish mexanizmdir. Xossa qandaydir sinf maydonlari bilan bog’liq bo’lgan o’qishda va yozishda ishlatilishi kerak bo’lgan sinf usullarini ko’rsatadi. O’qish uchun ishlatiladigan funkstiya nomi Get bo’lib, unga mos xossa nomi qo’shilib yoziladi. Yozish uchun ishlatiladigan usul bitta parametrli Set nomi qism dastur bo’lib, uning nomiga ham mos xossa nomi qo’shilib yoziladi. O’qish va yozish usullari va uning parametri ham bir xil xossaga ega bo’lishi lozim. Xossani e’lon qilish uchun Property, Read va Write so’zlari ishlatiladi. Read va Write usul nomlari bo’lib, ular mos ravishda o’qish va yozish uchun mo’ljallangan.