Javob: Birinchi shunday elementlar 1926 yilda yarimo'tkazgichli material sifatida mis oksididan foydalangan holda ishlab chiqilgan. Bundan tashqari, selenli fotoelementlar ishlab chiqildi

1. Quyosh elementidan qachondan beri foydalanilib kelinayapti?

Javob:
Birinchi shunday elementlar 1926 yilda yarimo'tkazgichli material sifatida mis oksididan foydalangan holda ishlab chiqilgan. Bundan tashqari, selenli fotoelementlar ishlab chiqildi. 1958 yilda AQSh va SSSRda quyosh panellaridan foydalanadigan yo'ldoshlar uchirildi.

2. Quyosh elementi tayyorlanadigan material qaysi?

Javob:
Quyosh elementi “XXI asr nefti” deb ataluvchi kremniydan tayyorlanadi.

3. Kremniy monokristali to’g’risida umumiy tushuncha bering?

Javob:
Kremniy tabiatda keng tarqalgan, hamda uning xom-ashyo zahirasi deyarli cheksiz. Kremniy monokristalini tayyorlash texnologiyasi tobora mukammal darajaga yetkazilmoqda.
Kremniy monokristali asosida strukturalar yaratish jarayoni texnologik jihatdan murakkab va qimmatdir. Shuning uchun amorf kremniy (a-Si:H), galliy arsenidi va polikristall yarimo’tkazgichlarga e’tibor qaratila boshlandi.

4. Monokristalldan polikristallning farqi nimada?

5. Yuqori samaradorlikka ega bo’lgan quyosh elementlaridan biri bo’lgan Galliy arsenidi to’g’risida ma’lumot bering?
Javob:
Galliy arsenidi – yuqori samaradorlikka ega bo’lgan quyosh elementlarini yaratish uchun mo’ljallangan materiallardan biri.

Bunday holat uning quyidagi xususiyatlari bilan tushuntiriladi:

· bir o’itishli quyosh elementlari uchun taqiqlangan soha kengligining 1,43 eV deyarli idealligi;
· quyosh nurini yutish qobiliyatining yuqoriligi, buning uchun bor yo’g’i bir necha mikronli qatlam talab etiladi;
· radiasiyaga chidamliligi yuqori, bunday xususiyat yuqori effektivlik xususiyati bilan uyg’unlikda materialni kosmik fazo apparatlarida qo’llanilishiga yo’l ochadi;
· alyuminiy, margimush, fosfor va indiyning GaAs bilan qorishmasi tavsiflari GaAs tavsiflarini to’ldiradi, bu esa quyosh elementlarini loyoihalashda imkoniyatlarni kengaytiradi.

6. Galliy arsenidi va uning asosidagi turli qorishmalarning asosiy ustunligi.

Javob:
Galliy arsenidi va uning asosidagi turli qorishmalarning asosiy ustunligi – quyosh elementlari dizaynini yaratish imkoni kengiligidadir. GaAs asosida yasalgan fotoelement turli tarkibli bir nechta qatlamlardan iborat bo’ladi. Bu esa zaryad tashuvchilarning generasiyasini yuqori aniqlikda boshqarish imkonini beradi, kremniyli quyosh elementlarida bunday holat kirishmalarning ruxsat etilgan qiymati bilan cheklangan. GaAs asosida yasalgan eng sodda quyosh elementi juda yupqa AlGaAs qatlamidan tashkil topgan.

7. Galliy arsenidining asosiy kamchiligi.

Javob:
Galliy arsenidining asosiy kamchiligi uning qimmatligidir.

8. Plyonkali polikristall elementlar

Javob:
Plyonkali polikristall elementlar ham quyosh energetikasi uchun juda istiqbollidir. Mis va indiy diselenidlarida (CuInSe2) quyosh nurlarining yutilish xususiyati o’ta yuqoridir – yorug’likning 99 % i ushbu materialning dastlabki mikronlarida yutiladi (taqiqlangan soha kengligi – 1,0 eV). CuInSe2 asosida quyosh batareyalarining oynalarini ishlab chiqarishda keng qo’llaniluvchi material CdS hisoblanadi.

9. Kadmiy tellurid (CdTe) ning quyosh energetikasi uchun ahamiyati.

Javob:
Kadmiy tellurida (CdTe) – quyosh energetikasi uchun yana bir istiqbolli materialdir. Taqiqlangan sohi kengligi deyarli ideal (1,44 eV) va nurni yutish xususiyati juda yuqori. CdTe plyonkalarini ishlab chiqarish yetarli darajada arzon. Shuningdek, malum bir xususiyatli qatlamlarni yaratish maqsadida CdTe ning Zn, Hg va boshqa elementlar bilan bo’lgan qorishmasini olish texnologiyasi murakkab emas.

10.Organik yarimo’tkazgichlar to’g’risida nimalarni bilasiz?

11. Sinterlangan materiallar nima?
Javob
Sinterlangan metall materiallar chang metallurgiya usullari bilan olinadi. Metallurgiya materiallarini ishlab chiqarish, eritish natijasida olingan metall materiallarga nisbatan bir qator afzalliklari bilan bog'liq ravishda rivojlanmoqda, eritish yo'li bilan kimyoviy tarkibining ma'lum xususiyatlariga ega bo'lgan metall materiallarni ishlab chiqarish qiyin yoki hatto imkonsizdir (metall va metall bo'lmagan materiallarning tarkibi; metall va metall bo'lmagan tarkibiy qismlardan yasalgan psevdoalishmalar , eritilgan shaklda aralashtirilmaydi, masalan, temir - qo'rg'oshin, volfram - mis va boshqalar).

12.Quyosh elementlari olish uchun kerak bo’ladigan yarim o’tkazgichli materiallar.

Javob:
Monokristalli kremniy.
Epitaksial silikon muhandisligi.
Polikristalli kremniy.
Silikon lenta.
Monoga o'xshash ko'p silikon (MLM)
Kadmiyum tellurid.
Mis, indiy, galliy selenidi.
Yupqa silikon plyonka.