Javob: Aristotel 2 Magnitni o’zbekcha nomi qanday?

4.Massani nisbiylik prinsipi bo’yicha ifodasi qanday?
Javob:
5.Massa va energiya orasidagi bog’liqlik qanday?
Javob:
50.Masalalar yechish.
1.Ikkita kosmik kema Yerdan qarama-qarshi tomonga harakat qilmoqda va ularning har birining Yerga nisbatan tezligi 0,5 c ga teng. Birinchi kemaning ikkinchi kemaga nisbatan tezligi qanday?
Javob: Javobi: 0,8 c.
2. Qaysi biri ko‘p energiyaga ega: 1 kg suv (E1), 1 kg ko‘mir (E2) yoki 1 kg benzin (E3)? 
Javobi: E1= E2= E3
3. m massali ko‘mir qanday energiyaga ega (c – yorug‘lik tezligi, λ – solishtirma erish issiqligi, q–solishtirma yonish issiqligi).
Javobi: mc2.
4. 0,6 s tezlik bilan harakatlanayotgan zarraning kinetik energiyasi uning tinchlikdagi energiyasi dan necha marta kichik? 
Javobi: 4 marta.
5. Zarraning tezligi qanday bo‘lganda uning kinetik energiyasi uning tinchlikdagi energiyasi dan 2 marta katta?
Javobi: 2 /3 c.


51 Nazorat ishi №6
1.Elastiklik koeffitsiyenti 20 kN/m bo‘lgan prujina 30 sm ga cho‘zilsa, uning massasi qanchaga ortadi? 
Javobi: 1·10^–14 kg.
2. 1 kg suvning temperaturasi 81 k ga orttirilsa, uning massasi qanchaga ortadi (kg)? 
Javobi: 3,78·10^–12.
3. Massasi 20 kg bo‘lgan azot doimiy bosimda 0°C dan 200°C gacha qizdirildi. Azotning massasi qanchaga ortgan? Azotning doimiy bosimdagi issiqlik sig‘imi 1,05 kJ/kgk. Javobi: 4,7·10^–8 gr.
4. Quyoshning nurlanishi 3,78 ·1026 W. 1 s da Quyosh nurlanish natijasida qancha (kg) massa yo‘qotadi? 
Javobi: 4,3·10⁹ kg.
9. Jism 0,89 c tezlik bilan harakatlanmoqda. Uning zichligi tinch holatiga nisbatan qanday o‘zgaradi? 
Javobi: 5 marta ortadi.

52.Masalalar yechish

1. Myuon (myu mezon) atmosferaning yuqori qatlamlarida paydo bo‘lib,parchalanishga qadar 5 km ga uchib boradi. agar uning xususiy yashash vaqti 2 μs bo‘lsa, u qanday tezlik bilan harakatlangan? 
Javobi: 0,99 c.
2. Agar kometaning “ko‘rinma” uzunligi uning xususiy uzunligi (l0) dan marta kam bo‘lsa, kometaning kuzatuvchiga nisbatan tezligini aniqlang.
Javobi: c≈0,71 c.
3. Agar proton 240000 km/s tezlik bilan harakatlanayotgan bo‘lsa, uning massasi tinchlikdagi massasidan necha marta katta? c = 300 000 km/s. 
Javobi:  ≈ 1,67 marta
4. Sterjen  tezlik bilan K – sanoq sistemasiga nisbatan harakatlanmoqda. Tezlikning qanday qiymatida shu sanoq sistemasida uning uzunligi xususiy uzunligidan 0,5 % ga kam bo‘ladi? Javobi:  ≈3·107 m/s.
5. Agar τ0 = 5 s vaqtda K–sanoq sistemasida harakatlanayotgan soat ∆t= 0,1 s ga kech qolsa, u qanday tezlik bilan harakatlangan? 
Javobi: = 0,2 s.

53.Kvant fizikasining paydo bo‘lishi tarixi.

1. Zamonaviy fizika nuqtayi nazaridan yorug‘lik nima?
Javob:zarracha
2. Vin siljish qonuni qanday ta’riflanadi?
Javob: Vin siljish qonuni jism nurlanishining maksimumiga to‘g‘ri keluvchi