Жараёни ва ўзбекистон ёшлари”

 73% 
сайлов жараёнига оид билим ва 
кўникмаларини янада ривожлантирганини билдирган бўлса, 
23%
сайлов жараёни тўғрисида умумий тушунчага эга бўлгани ва атиги 
4% 
аҳамиятли бирон бир янгиликка эга бўлмагани ҳақида фикр билдирган.
Маълумот учун: 
22 декабридаги сайловларда иштирок этиш ҳуқуқига эга 
бўлганлар сони: 20,5 млн. нафар.
3
Ўзбекистон Республикаси Президентининг Олий Мажлисга мурожаатномаси 22.12.2017.
4 
Ўзбекистон Республикасининг Қонуни «Сайлов Кодекси» 25.06.2019.

---

19
Дунё глобаллашув жараёни ва Ўзбекистон ёшлари
Бундан ташқари, ўрганиш давомида иштирокчиларнинг ўқув-семинар 
дастурида кўзда тутилган сайлов қонунчилиги ва уни ташкилий масалалари-
нинг ўзига хос жиҳатлари бўйича маърузалар ва амалий машғулотлар даражаси 
аниқланди.
Жумладан, респондентларнинг 1/2 қисми ташкил этилган назарий ва ама-
лий машғулотлар давомида тегишли сиёсий-ҳуқуқий билимларга эга бўлган, 
аммо ўртача 35% қисман ўзлаштирган бўлса, 8,5% бу борада қийинчиликларга 
дуч келган ва 4,5% умуман ўзлаштирмаган.
Аниқланишича, юқоридаги ҳолатларнинг асосий сабаблари қуйидагилардан 
иборат:
–
 Интерактив шаклдаги ўқув машғулотлар (45%);
– Маърузалар даражаси (25%);
– Маиший шароитлар (18%);
– Тарқатма материаллар (12%).
Таъкидлаш жоизки, мазкур кўрсаткичлар тадбир маърузачиларининг ўз мав-
зулари юзасидан тайёрлаган слайдларидан деярли фойдаланмагани ва айримла-
рининг маъруза мавзусидан четга чиқиши ҳолатлари билан боғлиқ.
Шунингдек, тадқиқот доирасида тузилган сўровномада тадбир иштирокчи-
ларининг ҳуқуқий саводхолгини ўрганиш бўйича қатор саволлар мавжуд бўлиб, 
таҳлиллар натижалари қуйидагиларни кўрсатмоқда:
– умумий иштирокчиларнинг 10% (14 нафари) сайловларда кузатувчилар-
нинг роли бўйича;
– 25% (35 нафари) сайловолди тарғиботи тўғрисида;
– 45% (65 нафари) сайловларни ўтказувчи сайлов комиссиялари тизими 
ҳақида етарлича билим ва кўникмаларга эга эмаслиги аниқланди.
Ушбу кўрсаткичлар ҳудудларда ташкил этиладиган тарғибот гуруҳларини 
шакллантириш мезонларини ишлаб чиқиш зарурати мавжудлигини ва уларнинг 
ҳуқуқий билимларини янада ривожлантириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар-
ни амалга ошириш лозимлигини кўрсатмоқда.
Маълумотлар таҳлилига кўра, тадқиқотда иштирок этган респондентлар-
нинг 53% депутатликка номзод қўйиш тартиби тўғрисида, 30% сайловолди 
ташвиқоти бўйича кўпроқ маълумотларга эга бўлиш заруратининг мавжудли-
гини эътироф этиши, ёшларнинг сиёсий жараёнларда сайловчи сифатида эмас, 
балки бевосита сайлов ҳуқуқи асосида сайланиш ҳуқуқидан фойдаланиш ташаб-
бусининг юқорилигидан далолат бермоқда
5
. 
5
Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат Бошқаруви Академияси қошидаги 
Ёшлар муаммоларини ўрганиш ва истиқболли кадрларни тайёрлаш институти томонидан 
тайёрланган таҳлилий ҳужжат. 30.10.2019.

---

20
Дунё глобаллашув жараёни ва Ўзбекистон ёшлари
Респондентлар томонидан Ёшларнинг сиёсий-ҳуқуқий билимларини ри-
вожлантириш ва сайловларда фаоллигини ошириш бўйича қуйидаги таклифлар 
билдирилди:
– cайлов тизимининг мазмун-моҳиятини кенг жамоатчиликка етказишда за-
монавий ахборот-коммуникацион технологиялар имкониятларидан фойдалан-
ган ҳолда муайян сайлов босқичи ёки жараёни тўғрисида анимацион лавҳалар, 
видео-роликлар ишлаб чиқиб, аҳоли орасида кенг ёритиш;
– cайловга оид тадбирларда самарадорликни янада ошириш мақсадида иш-
тирокчиларнинг бевосита қатнашиши орқали сайлов жараёнларини (масалан: 
сайлов кунидаги вазиятни) моделлаштириш;