Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети

4. Ўзбекистонда сиёсий маданият ва сиёсий ижтимоийлашувнинг хусуси-ятлари.
Одамларда сиёсий ва хуқуқий маданиятни шакллантириш, хуқуқий би-лимларни тарғиб этиш Ўзбекистон Республикаси олдида турган асосий вази-
246
фалардан бири ҳисобланади.¹ Жамиятнинг ҳар бир аъзоси ўз ҳуқуклари ва мажбуриятларини аниқ-равшан билиб олмас экан, мамлакатда ўтказилаёт-ган ислоҳотлар, янгиланишга интилишлар, хукуматнинг барча саъй-ҳара-катлари керакли натижа бермайди.
Ҳозирги Ўзбекистоннинг сиёсий маданияти турли-туман сиёсий қадри-ятлар, қоидалар ва сиёсий фаолият андозаларининг синтезидан иборатдир. Тобелик сиёсий маданиятнинг совет турига хос идеаллар ва қадриятларнинг яроқсизлигини эълон қилиш тез орада фаол фуқаролик сиёсий маданияти-нинг шаклланишига олиб келиши мумкин, деб ўйлаш хато бўлар эди. Фуқа-ролик жамияти ўзининг ривожланиш суръати ва динамикасига эга. Шу билан бирга, И. А. Каримов таъкидлаганидек, «сиёсий маданиятни юксалтириш ке-рак. Одамлар ҳокимият қарорлари қандай қабул қилинишини, уларнинг иж-роси қандай назорат қилинаётганлигини билишлари, бу қарорларни тайёр-лаш ва амалга оширишда фаол иштирок этишлари зарур. Бошқача қилиб ай-тганда, жамият марказда ва жойларда сайланган ҳокимият ўз тақцирини қай тарзда ҳал этаётгани, уларнинг истиқболини қай тарзда белгилаётганидан хабардор бўлиб туриши керак».²
Барқарор иқтисодиётга ва ҳокимиятнинг барқарор тузилмаларига эга бўлган барча мамлакатларда бўлгани сингари Ўзбекистон Республикасида сиёсий ижтимоийлашув жараёни шахсни умумий ҳаётнинг ижтимоий-мада-ний меъёрларига яқинлаштириш чуқур ўйланган ва изчил тизимга таянади. барча ижтимоийлашув институтлари (оила, мактаб, сиёсий партиялар, дав-лат ва ҳоказолар)нинг умумий вазифаси — сиёсатнинг мустақил ва масъули-ятни хис этувчи субъектини, ривожланган фуқаролик онгига эга бўлган шах-сни шакллантириш вазифаси ҳал этилишини таъминлагани ҳолда ўзаро бир-бирини тўлдиради. Лекин бундан уларнинг ўзаро муносабатларида муаммо-лар йўқ ёки сиёсий ижтимоийлашув жараёнида муваффақиятсизликлар мав-жуд эмас, деган маъно келиб чиқмайди.
Сиёсий ижтимоийлашув соҳасидаги муаммолар ва камчиликларга рас-миятчилик билан муносабатда бўлиш, ёшларнинг тарбияси ва тақцирига бе-фарқ қараш, экстремистик диний оқимлар билан муроса қилиш, ёшлар ора-сида гиёҳвандликнинг авж олишига, жиноятчиликнинг кўпайишига олиб ке-лади. «Биз, ота-оналар, жамоатчилик бўлмаган жойларда бегона, ҳасад ва ёвуз кўз билан қаровчи кучлар пайдо бўлиши муқаррар».³ Аҳолининг барча қатламлари орасида мафкуравий, маданий-маърифий ва тарбиявий ишлар-нинг изчил олиб борилишини даврнинг ўзи талаб қилмоқца.
¹ Каранг: И. А. Каримов. Адолат ҳар ишда ҳамроҳимиз ва дастуримиз бўлсин//Биз
келажагимизни ўз қўлимиз билан қурамиз. Т. 7. Т., 1998. 245-бет.
² И. А. Каримов. Ўзбекистон XXI асрга интилмокда//Биз келажагимизни ўз қўлимиз
билан қурамиз. Т. 7. Т., 1998. 383-бет.
³ И. А. Каримов. Миллат қудрати — ҳамжиҳатликда//Биз келажагимизни ўз қўлимиз
билан қурамиз. Т. 7. Т., 1998. 360-бет.
247
лоти (АДТ), Шимолий Атлантика шартномаси ташкилоти (НАТО), Европа хавфсизлик ва ҳамкорлик кенгаши (ЕХҲТ) ва бошқалар бор (39-жадвал).