Janubiy amerika relyefi va foydali qazilmalari Reja: I. Kirish II. Asosiy qism

1) platformali strukturadan tarkib topgan Andsiz Sharqqa va
2) geosinklinal mintaqadan tashkil topgan Andli G‘arbga bo‘linadi. Har ikkala geotektonik yirik region relyef shakllarining vujudga kelish tarixiga va hozirgi rel`ef xususiyatlariga ko‘ra bir qator morfostruktura oblastlarga bo‘linadi.
Andsiz Sharq Janubiy Amerika va Patagoniya platformalarining geostrukturasiga va hozirgi relyef shakllariga mos keladigan antekliza va sinekliza morfostruktura oblastlaridan tarkib topgan. Janubiy Amerika platformasining antekliza va sinekliza morfostruktura oblastlari Gviana va Braziliya yassi tog`‘liklaridan iborat.
Gviana yassi tog`‘ligi platformaning shimoliy qismidagi ko‘tarilma bo‘lib, u uncha katta bo‘lmagan Essekibo va yuqori Orinoko sineklizalari bilan uchta massivga bo‘lingan. Sharqiy massivda mezozoyda to‘plangan cho‘kindi jinslar to‘liq yuvilib ketgan. Uning markaziy qismidagi bo‘ylama yoriqlarda vertikal ko‘tarilishlar va parchalanishlar yuz berib, baland massivlar va tektonik erozion cho‘kmalar hosil bo‘lgan. Sharqiy massivning eng baland joyi uning shimoliy qismida joylashgan Vilgelmin tog`‘idir. U okean sathidan 1281 m baland ko‘tarilib turibdi. Kristalli qalqonning shimoliy qanoti Gviana pasttekisligining uchlamchi va to‘rtlamchi davr yotqiziklari tagida qolib ketgan. Janubiy kanoti Amazoniya sineklizasi bilan tutashgan.
Markaziy massivda to‘g‘ri chizikli tektonik yoriqlar va vertikal harakatlar qalqonning shimoliy qanotini keskin tik ko‘tarilishiga va janubiy qanotini qiya bo‘lishiga ta’sir etgan. Ko‘tarilgan joylarida bo‘r davrining qizil rangli qumtoshlari, konglomeratlari yaxshi saqlangan. Bu qatlamni intruziv jinslar yorib o‘tgan. Markaziy massiv Serra-Pakaraima kabi tik yon bag‘rli tizmalardan, alohida-alohida qoldiqli tog`‘ massivlaridan, jumladan Gviana yassi tog`‘ligining baland nuqtalari bo‘lgan La-Neblina (3014 m), Rorayma (2810 m) tog`‘laridan, peneplenlashgan kristalli platolardan tarkib topgan.
G‘arbiy massiv plita shaklida bo‘lib, uning kembriygacha bo‘lgan zamini uchlamchi davrning kontinental yotqiziqlari bilan qoplangan. Balandligi 910 m gacha ko‘tarilgan Pardaos massivida bo‘r davrining kutoshlari orollar shaklida ko‘tarilib turadi. Zinapoyasimon shaklga ega bo‘lgan g‘arbiy plato asta-sekin Orinoko va Amazonka sineklizalari tomon pasayib boradi.