Janubiy amerika materigini tabiiy geografik rayonlashtirish. Sharq t. G. R gviana yassi tog’ligi va gviana pastekisligi va brazilya yassi tog’ligi o’lkalariga tavsif

Braziliya yassi tog‘ligi. Bu tabiiy geografik o‘lka Amazoniyaga nisbatan ham katta maydonni egallab, Janubiy Amerikaning sharqiy qismining asosini tashkil etadi. U shimolda Amazonka pastekisligi bilan janubi-g‘arbda Markaziy pastekisliklar bilan va sharqda Atlantika okeani bilan chegaralangan. Yassi tog‘likning sharqiy va janubi-sharqiy yonbag‘irlari Atlantika okeani sohilidan tik ko‘tarilgan. Uning shimoliy yonbag‘ri Amazoniyaga va janubi-g‘arbiy yonbag‘ri La-Plata pastekisligiga tutashgan.

Braziliya yassi tog‘ligi Janubiy Amerika platformasining arxey va proterazoy kristall va metamorfik jinslaridan tarkib topgan. Uning morfologik tuzilishi xilma-xil shakllarga ega. Bu yerda yassi qir tekisliklar, tekis yuzali platolar, uncha baland bo‘lmagan tog‘lar, serralar deb ataluvchi uzoq masofalarga cho‘zilgan past tog‘ tizmalari uchraydi. Bular Serra-dus-Paresis, Serra-de-Ronnador, Serra-Darada, Serra-du-Espinyasu, Serra-Jeral, Serra-du-Mar kabi tizmalar va Matu-Grosu, Borborema platolaridir. Serralarning kengligi 300-400 km gacha boradi.

Braziliya yassi tog‘ligining ichki qismiga kirib borgan sari serralar asta-sekin pasayib yassi tog‘likning asosini tashkil etuvchi tekis yuzali baland platolar bilan almashinadi. Uning markaziy qismi kristall jinslardan tarkib topgan tipik peneplendir. Yassi tog‘likning ichki qismlari chekka qismlariga nisbatan ancha past, o‘rtacha balandliga 500-600 m ni tashkil etadi, ba’zi joylardagina 1000 m dan ortadi. Yassi tog‘likning yuzasi daryo vodiylari bilan chuqur o‘yilgan. Serralar va zinapoyasimon platolardan oqib tushadigan daryolarda ko‘plab sharsharalar, ostonalar hosil bo‘lgan. Shulardan Parana daryosidagi Seti-Kedas, Urubupunga, Monti-Altu, Iguasu, San-Fransisku daryosidagi Paulu-Afonsu va boshqa sharsharalardir.

XULOSA:

FOYDANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI:

• T.V. VLASOVA ‘’MATERIKLAR VA OKEANLAR TABIIY GEOGRAFIYASI’’ TOSHKENT - <> -1983
• H. VAHOBOV , O’. K. ABDUNAZAROV “ UMUMIY YER BILIMI “ TOSHKENT – 2005 yil
• WWW.ZIYONET.UZ
• WWW.WIKEPEDIYA.UZ
• WWW.GEOGRAFIYA.UZ