Jamurad yangiboyevich, amirov

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
241 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
VI BOB 
 
CHO‘CHQACHILIK. 
 
Cho‘chqachilik  chorvachilikning  muhim  sohasi  bo‘lib,  insonlar  uchun 
muhim  oziq-  ovqat  hisoblangan  go‘sht  va  sanoat  uchun  xom-ashyo  manbai 
hisoblanadi. 
Cho‘chqa  go‘shti  tarkibining  boyligi  va  to‘yimliligi  bilan  boshqa 
go‘shtlardan ustun turadi, shu boisdan jahonda ishlab chiqarilayotgan go‘shtning 
40%  dan  ko‘prog‘i  ushbu  go‘shtga  to‘g‘ri  keladi.  Mamlakatda  go‘sht 
muammosini hal etishda ushbu soha alohida o‘rin tutadi, chunki cho‘chqalardan 
qisqa paytda (114-116 kun) bola olib, ularni jadal o‘stirib va bo‘roqilash bilan 7-
8  oyligida  (100-110)  go‘sht  uchun  so‘yish  mumkin.  Bir  ona  cho‘chqadan  bir 
yilda  2  marta,  har  tuqqanda  10-12  tadan  cho‘chqa  bolasini  olish  natijasida  bir 
yilda 20 ta cho‘chqani go‘sht uchun o‘stirib 2000 kg go‘sht yetishtirish mumkin. 
Cho‘chqa go‘shti yetishtirish iqtisodiy jihatdan ham samarali hisoblanadi, yoki 1 
kg qoramolning sYemirish uchun 10 oziqa birligi, 1 kg qo‘yni sYemirish uchun 
12-15 oziqa birligi sarflanganda 1 kg cho‘chqa vazni qo‘shish uchun 5-6 oziqa 
birligi  kifoya  qiladi.  Bundan  tashqari  cho‘chqalarni  turli  xo‘jalik  sharoitlarida 
o‘stirib, bo‘rdoqilash mumkin, chunki turli xil oziqalarni yeb arzon go‘sht berish 
qobilyatiga ega. 
Ayniqsa, ular sanoat va oziq ovqat chiqindilari, o‘simlik oziqalaridan ham 
samarali foydalanadi. 
Cho‘chqalar  go‘shti  to‘yimliligi  bilan  bir  qatorda  muhim  texnologik 
xususiyatlarga  ega  bo‘lib,  ularni  uzoq  muddat  saqlash  va  noyob  go‘sht 
mahsulotlari  ishlab  chiqarish  mumkin.  Mamlakatimizda  cho‘chqachilikni 

---

 
242 
fermer, dehqon va shaxsiy yordamchi xo‘jaliklarda tashkil qilish uchun  barcha 
imkoniyatlar mavjud. 
Buning uchun ixtisoslashgan yoki chorva fermer xo‘jaliklari evaziga sohani 
tashkil  qilish  mumkin.  Buning  uchun  hokimliklar,  joylardagi  mahalliy 
ma’murlar  eski  faoliyat  ko‘rsatmayotgan  cho‘chqachilik  fermalarini 
ishbilarmonlarga  bepul  (Investisiya  kiritish)  berish  yo‘li  bilan  sohani  tiklash 
mumkin.  Shuningdek,  fermerlar,  dehqon  va  shaxsiy  yordamchi  xo‘jaliklarga 
imtiyozli  kreditlar  berish,  ularga  yetarli  miqdorda  yYem  va  boshqa  zarur 
qo‘shimcha oziqalar bilan ta’minlashda ko‘mak berishlari kerak. 
“O‘znaslxizmat”  Respublika  birlashmasi  fermer  va  dehqon  xo‘jaliklarini 
nasldor  cho‘chqalar bilan ta’minlash imkoniyatlarini axtarishlari kerak. 
Sohani    rivojlantirish  uchun  tegirmon  korxonalari  cho‘chqalar  uchun 
maxsus  omixta  yYem  ishlab  chiqarishni  talab  etiladi.  Cho‘chqachilikda 
muvaffaqiyatlarga  erishish  uchn  ulardan  har  yili  bitta  o‘rtacha  urg‘ochi 
cho‘chqadan  kamida  17-  17,5  cho‘chqa  bolasi  olish,  bo‘rdoqilarni  450-500  g 
sYemirtirishiga  erishish,  go‘shtga  topshiriladigan  cho‘chqalarning  o‘rtacha 
vaznini  110-120  kg  gacha  yetkazish  va  1  kg  sYemirish  uchun  6,5-7,0  oziqa 
birligi sarfi talab etiladi.