Jamurad yangiboyevich, amirov

VI.4.Cho‘chqalarni urchitish. 
 
Cho‘chqachilikda  ko‘p  va  sifatli  go‘sht  ishlab  chiqarish,  samaradorlikka 
erishish  har  bir  urg‘ochi  cho‘chqani  bo‘g‘oz  bo‘lishini  ta’minlash,  ko‘proq 
cho‘chqa  bolasi  olish,  olingan  cho‘chqa  bolalarini  durkun  o‘stirish  va 
bo‘rdoqilash  bilan belgilanadi. 
Amerikalik  olimlarning  hisoblashicha  sohani  samaradorligini  ta’minlash 
uchun  quyidagilarga  erishish  kerak:  bir  yilda  har  bir  urg‘ochi  cho‘chqadan  1,8 
dan  2,0-  2,2  martagacha  cho‘chqa  bolasi  olish;  bir  bosh  urg‘ochi  cho‘chqa 
hisobiga  13  tadan  20  –  24  tagacha  go‘sht  uchun  cho‘chqa  bolasi  o‘stirish; 
cho‘chqalar  harajatini  20–40  %    dan  7  –  13  %    ga  pasaytirish;    har  uyada  7,5  
dan 9 –10 tagacha   cho‘chqa o‘stirish; 18 dan 100 kg gacha vazni davomida har 
bir kg vazn ortishi uchun oziqa birligi sarfini 3,5 dan 2 – 2,75  ga kamaytirish va 
kasalliklar  natijasida  bo‘ladigan  cho‘chqalar  harajatini  15  –  20  %    ga 
kamaytirish. 
Bu borada  har bir xo‘jalikda cho‘chqalarning biologik va  xo‘jalik  uchun 
foydali  xususiyatlaridan  oqilona  foydalanib  urg‘ochi  cho‘chqalarni  me’yor 
muddatlarida  otalanishini  ta’minlash,  ularning  har  boshidan  ko‘proq  cho‘chqa 

---

 
248 
bolasi  olish,  olingan  cho‘chqa  bolalarini  iloji  boricha  saqlab  qolish  choralarini 
ko‘rish,  har  bir  uya  hisobiga  ko‘proq  bo‘rdoqilar  yetishtirish  talab  yetiladi, 
shundagina  soha  samaradorligini  ta’minlash  va  uni  keng  takror  ishlab 
chiqarishiga erishish mumkin. 
Cho‘chqachilikda  muhim  zootexnikaviy  ko‘rsatkichlardan  poda  tarkibi 
hisoblanadi, shu boisdan har bir fermer xo‘jaliklari ichki imkoniyatlaridan kelib 
chiqib, oqilona poda tarkibini tuzish mumkin. Bu borada poda tarkibida urg‘ochi 
cho‘chqalar  nisbatini  ko‘paytirmay  turib,  ulardan  jadal  foydalanish  evaziga 
ko‘proq cho‘chqa bolalari olishni ta’minlash kerak. 
Urg‘ochi  va  erkak  nasldor  cho‘chqalar  serpushtligidan  foydalanib  ulardan 
ko‘proq cho‘chqa bolalari  olish choralarini ko‘rish kerak . Bu borada urg‘ochi 
cho‘chqalarning  yil  davomida  kuyukish  qobiliyatidan  foydalanish  asosida 
xo‘jalik  sharoitini  inobatga  olgan  holda  yilning  xohlagan  mavsumida  cho‘chqa 
bolalari olishni rejalashtirish mumkin.