Jamurad yangiboyevich, amirov

Qo‘zilatishni  o‘tkazish.  Bo‘g‘oz  suruvlar  tug‘ishga  yaqin  qolganda 
sovliqlar qo‘raga yaqin joyda boqiladi. Bo‘g‘oz sovliq yaylovda tug‘ib qolsa, u 
zudlik bilan qo‘yxonaga keltiriladi. 
Yemizikli  sovliq  uchun  qishki  qo‘zilatishda  o‘rtacha  1,8-2,5  m²,  bahorda 
qo‘zilatganda  esa  1-1,4  m²  qo‘yxona  maydoni  ajratiladi.  Qishki  qo‘zilatishda 
binolar holatiga alohida e’tibor beriladi, yoki 400-600 m²  issiq xonalar yoki 80-
100 bosh sovliqni qo‘zisi bilan saqlash imkoni bo‘lishi kerak. 
Issiq  xona  qo‘yxona  bilan  bir  binoda  bo‘lgani  maqsadga  muvofiq 
hisoblanadi. 
Issiq  xonalarda  harorat  12-15  ºS  bo‘lishi  kerak,  buning  uchun  namlik 
yuqori bo‘lmasligi, namlik isitish yo‘li bilan pasaytiriladi. 
Ba’zi  sovliqlar,  ayniqsa  birinchi  tuqqan  sovliqlarda  onalik  mehri  yaxshi 
shakllanmagan bo‘ladi, ularni har kuni 2-3 martadan ona-bola qilib turish kerak 
bo‘ladi.  Birinchi  marta  tuklilarga  iloji  boricha  qari  hurkmaydigan,  yuvvosh 
sovliqlarni qo‘shib qo‘yish foydali bo‘ladi. 
Tug‘ishga  yaqinlashgan  sovliqlarning  tashqi  jinsiy  a’zolari  shishib,  qorni 
osilib,  yelini  kattalashib  shishadi.  Tug‘ish  oldidan  sovliq  bezovtalanadi, 
to‘shamani  titadi, pana  joyni  izlab  tez-tez  yotadi.  Sovliq  o‘rtacha  sYemizlikda, 
sog‘lom bo‘lsa u oson tug‘adi. Tug‘ish 30-40 minut davom etadi, birinchi marta 
tuqqan sovliqlarda u 50 minut davom etadi. Qo‘zining chiqishi uchun 4-8 minut 
kifoya.  Tug‘ishning  asossiz  cho‘zilishi  uning  risoladagidek  o‘tmayotganidan 
dalolat beradi. 

---

 
207 
Agar  sovliq  bir  qo‘zini  tug‘ib  bo‘lgandan  keyin  ham  bezovtalanishni 
davom  ettirsa  u  yana  tug‘ish,  ya’ni  egiz  tug‘ish  belgisi  hisoblanadi,  ikkinchi 
qo‘zini tug‘ish birinchi qo‘zidan keyin 10-15 minut keyin ro‘y beradi. 
Tug‘ish  paytida  kindik  uzi  uziladi,  u  uzilmasa  tanadan  8-10  sm  masofa 
qoldirib  qirqib,  dizenfeksiya  qilinadi.  Qo‘zini  tozalab  onasiga,  yalash  uchun 
imkoniyat berish kerak. Yalash natijasida sovliq iste’mol qilgan shilliq suyuqlik 
yuldoshni  ajralishga  ijobiy  ta’sir  etadi.  Yalash  natijasida  qo‘zida  qon  aylanish 
tiklanadi, qo‘ziga o‘rganadi va tezda Yemishga qo‘yadi. 
1-1,5  soatdan  keyin  jinsiy  a’zolardan  yo‘ldosh  ajralib  chiqadi.  5-6  soatda 
ajralmasa veterinariya yordami ko‘rsatish kerak. 
Dumbali  qo‘ychilikda  sovliqqa  qoniqqancha  2-3  soatda  1-1,5  litrdan  suv 
berib turiladi, undan keyin kuniga 2 marta sug‘orish kifoya. Sog‘lom qo‘zi 15-
20  minutdan  keyin  turib  onasi  yelinini  izlab  Yema  boshlaydi.  Barcha  qo‘zilar 
tamg‘alanib, buxgalteriyaga daromad qilinishi kerak.