Jamiyatdagi ijtimoiy xavflar va ulardan muhofazalanish masalalasi va muammolarini o’rganish

MILLIY VA MINTAQAVIY IQTISODIY XAVFSIZLIK fanidan 7- MAVZU. MILLIY VA MINTAQAVIY IQTISODIY XAVFSIZLIKNI ANIQLASHDAGI IJTIMOIY INDIKATORLAR VA ASOSIY YO‘NALISHLARI

Toshkent Moliya instituti “Iqtisodiyot” kafedrasi
Тайёрлади: Н.Хасанхонова

Режа

• 
  Milliy va mintaqaviy iqtisodiy xavfsizlik indikatorlari
  
• 
  Milliy va mintaqaviy iqtisodiy xavflar ko‘rinishlari
  
• 
  Milliy va mintaqaviy iqtisodiy xavfsizlik ob‘ektlari
  
• 
  Milliy va mintaqaviy iqtisodiy xavfsizlikni ta‘minlashning asosiy yo‘nalishlari
  

Davlatning iqtisodiy xavfsizligi - bu mamlakat iqtisodiyotining barcha darajalarini har qanday omilning ongli ta'sirining oqibati bo'lishi mumkin bo'lgan va bozor kuchlarining o'z-o'zidan paydo bo'lishi mumkin bo'lgan xavfli harakatlardan himoya qilish demakdir. Mamlakat iqtisodiy ahvolining yomonlashishiga olib keladigan bunday xatti-harakatlar xavfli deb hisoblanishi mumkin. Bu, masalan, aholining yashashga tayyor bo'lmagan va natijada ijtimoiy mojaroga aylanishi mumkin bo'lgan, hatto iqtisodiy va siyosiy tizimlarning mavjudligiga tahdid soladigan yashash sharoitlarining yomonlashishi bo'lishi mumkin.

• 
  Davlatning iqtisodiy xavfsizligi - bu mamlakat iqtisodiyotining barcha darajalarini har qanday omilning ongli ta'sirining oqibati bo'lishi mumkin bo'lgan va bozor kuchlarining o'z-o'zidan paydo bo'lishi mumkin bo'lgan xavfli harakatlardan himoya qilish demakdir. Mamlakat iqtisodiy ahvolining yomonlashishiga olib keladigan bunday xatti-harakatlar xavfli deb hisoblanishi mumkin. Bu, masalan, aholining yashashga tayyor bo'lmagan va natijada ijtimoiy mojaroga aylanishi mumkin bo'lgan, hatto iqtisodiy va siyosiy tizimlarning mavjudligiga tahdid soladigan yashash sharoitlarining yomonlashishi bo'lishi mumkin.
  

Davlatning iqtisodiy xavfsizligini turli xil usullar yordamida baholash mumkin, ammo biz ularni bir necha guruhlar shaklida ifodalaymiz:

• 
  1) asosiy makroiqtisodiy ko'rsatkichlarni kuzatish va ularning eng yuqori ko'rsatkichlari bilan taqqoslash;
  
• 
  2) hududlarni tahdid darajasi bo'yicha saralashda ekspert baholash usuli;
  
• 
  3) asosiy makroiqtisodiy ko'rsatkichlar va ularning dinamikasi asosida mamlakatning iqtisodiy o'sish sur'atlarini baholash;
  
• 
  4) yo'qotishlar sonini aniqlash orqali xavfsizlikka tahdidning oqibatlarini baholashda iqtisodiy vositalardan foydalanish;
  
• 
  5) amaliy matematikaning usullari, xususan, ko'p qirrali statistik tahlil;
  
• 
  6) aralash baholash usullari