Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

Ks=D-Mz-Lz. 
Bu yerda: 
D – jalb qilingan mablag‗lar; 
Mz – majburiy zaxira miqdori; 
Lz – likvidlilikni ta‘minlash bo‗yicha zaxiralar. 
Likvidlilik va mablag‗lar barqarorligi bo‗yicha shartlarini hisobga 
olgan holda tijorat banklarining kredit salohiyatini 3-guruhga bo‗lish 
mumkin: 
- barqaror mablag‗lar: 
a) banklarning o‗z kapitallari; 
b) muddatli depozitlar; 
d) boshqa banklardan olingan kreditlar. 
- o‗rta barqaror mablag‗lar: 
jami muddatsiz jamg‗armalar; 
-
barqaror bo‗lmagan mablag‗lar; 
Barqaror bo‗lmagan mablag‗lar – banklarga vaqti-vaqti bilan 
(davriy) kelib tushadi.

---

160
bo‗lgan strategik rejaga, bozorda raqobatdoshlik qobiliyatiga, yaxshi 
mahsulotni ishlab chiqarishga va o‗z mahsuloti bo‗yicha marketing 
rejasiga ega bo‗ladi. Standart aktiv sifatiga kiritilgan kredit yaxshi 
ta‘minlangan, asosiy qarz summasining va foizlarining hech qanday 
qismi muddati o‗tgan yoki shartlari qayta ko‗rib chiqilmagan bo‗lishi 
lozim. Zarur hollarda ta‘minot turlari notarial jihatdan tasdiqlangan 
bo‗lishi, tegishli mulk bitimini ro‗yxatdan o‗tkazish uchun belgilangan 
tartibda ro‗yxatga olinishi, shu jumladan, tijorat bankining garov mol-
mulkiga doir huquqlari to‗g‗risidagi yozuv garov reestrida aks ettirilishi 
mumkin. Tijorat banki kredit qaytarilmagan holda cheklovlarsiz va erkin 
ravishda uni ta‘minot hisobidan undirib olishga haqli hisoblanadi. 
Tijorat banki zaxira kapitali tarkibida sifati «standart» deb 
tasniflangan aktivlar uchun ularning qaytarilmagan asosiy qarz (qoldiq) 
summasining bir foizi miqdorida sof foyda hisobidan standart aktivlarga 
zaxira shakllantiriladi. 
Qarzdorning moliyaviy holati barqaror bo‗lsada, lekin faoliyatida 
ba‘zi bir salbiy holatlar yuzaga kelsa va u kamchiliklar bartaraf 
etilmasa, kredit olgan subyektning kreditni o‗z vaqtida to‗lashida shubha 
paydo bo‗lganda aktivlar sifati