Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

ikki turga - 
Bosh litsenziya va Ichki litsenziyalarga
 
bo‗linadi. 
a) 
Bosh litsenziya
tijorat banklariga O‗zbekiston Respublikasi 
hududida hamda chet elda xorijiy valyutadagi operatsiyalarni amalga 
oshirish huquqini beradi.
b
) Ichki litsenziya
tijorat banklariga O‗zbekiston Respublikasi 
hududida chet el valyutasidagi operatsiyalarni to‗la yoki cheklangan 
doirada amalga oshirish uchun berilgan huquqdir. 
Chet el valyutasida operatsiyalar o‗tkazish uchun bosh yoki ichki 
litsenziyaga ega bo‗lgan bank 
vakolatli bank
deb ataladi va bu bank 
qonun talablariga muvofiq litsenziya shartlari asosida o‗z faoliyatini 
amalga oshiradi.
Banklar quyidagi 
valyuta operatsiyalarini
amalga oshiradi: 
-
xorijiy valyutalarni sotish va sotib olish;
-
mijozlar valyuta hisob raqamini yuritish va depozitlarga valyuta 
mablag‗larini jalb qilish; 
-
valyutada xalqaro hisob-kitoblarni amalga oshirish; 
-
valyutada kreditlar berish v.b. 
Tijorat 
banklari 
tomonidan 
amalga 
oshiriladigan 
valyuta 
operatsiyalari rasmiy valyuta kursiga asoslanadi. 
Chet el valyutasidagi bank operatsiyalari murakkabligi va 
tavakkalchiligining ortib borishi darajasiga qarab ham turlarga bo‗linadi. 
2-
§
. Valyuta kursining mohiyati va uning turlari 
Tashqi iqtisodiy munosabatlar taraqqiyoti turli mamlakatlarning 
valyutalari qiymatining o‗zaro nisbatini o‗lchashni talab etadi. Shu 
sababli valyuta kursi o‗rnatiladi va u valyuta tizimining muhim elementi 
hisoblanadi. 
Yanada aniqroq qilib 
valyuta kursining zaruriyatini
quyidagilarda 
ifodalash mumkin: 
– tovarlar va xizmatlar bilan savdo qilishda, kapital va kreditlar 
harakatida valyutalarni o‗zaro almashtirish uchun - bunda eksportyor 
161
- asosiy qarz va foizlar bo‗yicha muddati o‗tgan qarzdorlik muddati 
90 kundan oshmagan bo‘lsa, aktivlarning sifati