Jahon tarixi

3 8 -§ .  XIX  asrning  70-yillarigacha  bo‘lgan
davrda  Afrika  xalqlari
140

---

(AQSH  Prezidenti Monro  nomidan olingan)  manzilgohi tashkil 
etildi  va  Amerikaning  sobiq  qora  tanli  qullaridan  bir  qismi 
bu  yerga  joylashtirildi.  Joylashib  olgan  bu  sobiq  qullar  man- 
zilgoh  hududini  tobora  kengaytirib  bordilar.
1847-yilda  esa  Liberiya  ozod  davlati  tuzilganligini  e’lon 
qildilar.
0 ‘z  davlatlarida  G ‘arbiy Yevropa va  Shimoliy Amerikadagi 
ilg‘or  tartib-qoidalarni joriy  etdilar.  Liberiya  Buyuk  Britaniya 
va  Fransiya  o‘rtasidagi  raqobatdan  ustalik  bilan  foydalanib, 
o‘z  mustaqilligini  saqlab  qola  oldi.
Efiopiya. 
XIX  asrda  ham  Efiopiyada  o‘rta  asr  munosa- 
batlari  hukm  surardi.  U  bir  necha  knyazliklar  birikmasidan 
iborat  davlat  edi.  Ularning  har  biri  o ‘z  qo‘shiniga  ega  edi. 
Bu knyazliklar nomigagina markaziy hokimiyatni tan olardilar. 
Yevropa  davlatlari  ana  shu  omildan  foydalanishga  urindilar. 
Mamlakatni  chetellik  dushmanlar  bosib  olish  xavfi  tobora 
kuchayib  bordi.
Shunday  bir  sharoitda  Efiopiya  siyosat  maydonida  kichik 
yer  egasining  o‘g‘li  Kasa  chiqdi.  Kasa  Efiopiyani  yagona 
davlatga  birlashtirdi  va  1855-yilda  o‘zini  imperator  deb  e’lon 
qildi.  U  yaxshi  harbiy  tayyorgarlik  ko‘rgan  qo‘shin  tuza  oldi. 
Yirik  feodallarni  o ‘z  q o ‘shiniga  ega  b o ‘lish  huquqidan 
mahrum  etdi.  Mamlakatda  iqtisodiyotni  ko‘tarishga  qaratilgan 
qator  islohotlar  o‘tkazdi.  Imperator  har  bir  fuqaroni  o‘zlari 
oldin  shug‘ullangan  m ehnat  faoliyatini  davom  ettirishga 
chaqirdi.
Biroq  uning  islohotlari  yirik  feodallar va  cherkovning  qar- 
shiligiga  uchradi.  Buyuk  Britaniyaning  aralashuvi  bilan  1867- 
yilda  Kasa  hokimiyati  ag‘darildi.  Biroq  Buyuk  Britaniya 
Efiopiyada  mustahkam  o‘rnasha  olmadi.  Efiopiya  xalqining 
o‘zgalarga  qaram  boMmaslik  yodidagi  irodasi  Buyuk  Brita­
niyaning  harakatlarini  yo‘qqa  chiqardi.  Shu  tariqa  Efiopiya 
ham  o‘z  mustaqilligini  saqlab  qoldi.