Jahon tarixi

Ichki  siyosiy  kurash.  Hukm ron tabaqalarning  manfaatiga 
xizmat  qiluvchi  hukumat  jam iyatda  yetilgan  eng  dolzarb 
vazifalarni  hal  etishga  qodir b o ‘lmay  qoldi.  Davlat  idoralari 
amaldorlari  o ‘rtasida  o ‘zboshimchalik,  korrupsiya  hamda 
davlat  mansablarini  sotish  avj  oldi.  Im perator xonadoni turli 
xil  ko‘ngilochar  tadbirlar  va  zeb-u  ziynat  buyumlari  uchun 
davlat  xazinasini  sovurdi.  Bu  omillar  mamlakat  aholisining 
turli  qatlamlarida  keskin  norozilik  uyg‘otdi.  Natijada  M in 
sulolasi  va  uning  tayanchlariga  qarshi  muxolifat  shakllandi.
Muxolifatning  asosiy  kuchini  o ‘rta  va  mayda  yer  egalari, 
shahar  aholisining  o‘ziga  to ‘q  qismi,  shuningdek,  mamlakat 
ziyolilari  tashkil  etdi.  Muxolifat  imperatordan  davlat  mansab- 
lariga  amaldorlarning  qobiliyatiga  qarab  tanlanishini,  eskirib 
qolgan qonunlarni o‘zgartirishni talab  qildi.  Biroq saroy a’yon- 
lari  muxolifat  talablariga  quloq  ham  solmadi  va  aksincha, 
ularni  ta’qib  etishga  kirishdi.
Muxolifat kurashni to ‘xtatmadi.  Dehqonlar qo‘zg‘olonining 
keng quloch yoyishi  M in  imperiyasining  siyosiy parchalanish 
jarayonini kuchaytirdi.