Jahon tarixi

20-§.  XVI-XVIII  asrlarda  Xitoy
Siyosiy  hayot.  XVI  asrda  ham  Xitoyda  Min  sulolasi 
•  *  hukmronlik  qilardi.
Xitoyda  M in sulolasining hukmronligi qachon va qay tariqa 
o ‘matilgan edi?
Ayni  shu  asrda  mamlakatda  siyosiy  holat  keskinlashdi. 
Buning  sabablari  nimalardan  iborat  edi?  Avvalo,  jamiyat 
hayotini  o‘rta  asr ishlab  chiqarish  munosabatlari  chuqur  qam- 
rab  olgan  edi.  Chunonchi,  ishlab  chiqarishda  natural  xo‘ja- 
lik  ustun  edi.  Bundan  tashqari,  asosiy  ishlab  chiqaruvchi 
kuch  — dehqonlarni holdan toydiruvchi ijaraga yer olib  ishlash 
tartibi  hamon  chuqur  ildiz  otganligicha  qolayotgan  edi.  Ijara 
haqi  hosilning  50  foizini  tashkil  etardi.
75

---

Hukmdorning  cheklanmagan  hokimiyati  esa  barcha  eski 
tartiblarning  bosh  tayanchi,  har  qanday  yangilikning  esa 
ashaddiy  dushmani  edi.  Buning  ustiga,  XVI  asrga  kelib  davlat 
hamda  dehqonlar  yerlarining  katta  yer  egalari  qo‘liga  o ‘tish 
jarayoni kuchaydi.  Ular bu yerlarni o‘z mulklariga aylantirishda 
hech  narsadan  qaytm adilar.  Eng  k o ‘p  m iqdordagi  yer 
imperator  xonadonining  qo‘lida  to ‘plandi.  Buning  ustiga,  ular 
hosildor  yerlar  ham  edi.  Ijara  shartining  og‘irligi  asosiy  ishlab 
chiqaruvchi  kuch  —  dehqonlarni  xonavayron  qila  boshladi. 
Bu  esa  butun  imperiya  hududida  dehqonlar  qo ‘zg‘oloni 
boshlanishiga  olib  keldi  va  u  butun  mamlakatni  qamrab  oldi.