Jahon tarixi

«Sobor  nizomi».  1649-yilda  Zemstvo  sobori  yangi  «Sobor 
nizomi»  (Qonunlar  to ‘plami)ni  qabul  qildi.  Nizomga  ko‘ra, 
dvoryanlar  o‘zlari  egalik  qilayotgan  yer-mulklarni  otameros 
mulkka  (votchina)  aylantirish  huquqiga  ega  boMdilar.
Dehqonlar dvoryanlarga uzil-kesil biriktirilib  qo‘yildi.  Ular- 
ning  xo‘jayindan  xo‘jayinga  o‘tishi  taqiqlandi.  Krepostnoylar 
o ‘z  egalarining  mulkiga  aylantirildi.  Shu  tariqa  Rossiyada 
krepostnoylik  huquqi  uzil-kesil  qaror  topdi.
Mutlaq  monarxiyaning  qaror  topishi.
Rossiyada  mutlaq  monarxiyaning  to ‘la 
qaror  topishi  Aleksey  Mixaylovichning 
o‘g‘li Pyotr I  nomi bilan bog‘liq.  U  1689- 
yilda  taxtga  o ‘tird i.  P y o tr  I  tashqi 
siyosatining  asosiy  maqsadlaridan  biri,
Rossiyani  kuchli  harbiy-dengiz  flotiga 
ega  davlatga  aylantirish  edi.  U  bu  va- 
zifani  muvaffaqiyat  bilan  amalga  oshirdi.
Pyotr  I  Polsha  va  Daniya  bilan  Shve- 
tsiyaga  qarshi  kurash  u ch u n   ittifoq 
tuzishga  erishdi.  Shundan  so‘ng  Pyotr  I 
Boltiq  dengiziga  chiqish  uchun  Shve- 
tsiyaga  qarshi  urush  boshlashga  qaror 
qildi.
1700-yilda  Rossiya  — Shvetsiya urushi boshlandi.  Bu urush 
tarixga  «Shimoliy  urush»  nomi  bilan  kirdi.  Urushgacha  Ros­
siya  kuchli  harbiy-dengiz  floti  yaratishga  muvaffaq  b o ‘lgan 
edi.  Urush  taqdirini  Poltava  (hozirgi  Ukraina  hududidagi 
shahar)  jangi  hal  etdi.  1709-yilda  bo ‘lib  o‘tgan  bu  jangda
Pyotr  I.
69

---

Rossiya  g‘alaba  qozondi.  Bu  g‘alaba  Shvetsiya  qudratiga 
o‘nglanmas  putur  yetkazdi.  U  endi  buyuk  davlat  maqomini 
yo‘qotdi.  Nihoyat,  1721-yilda  Shimoliy  urash  Rossiyaning 
g‘alabasi  bilan  tugadi.  Shu  yili  Finlyandiyaning  Nishtadt 
shahrida  Rossiya  —  Shvetsiya  tinchlik  shartnomasi  imzolandi.
Urash  yakuni  Pyotr  I  ga  o‘z  or- 
zusini  amalga  oshirish  im konini 
berdi.  Rossiya  Boltiq  dengiziga  chi- 
qish 
imkoniga  ega  b o ‘ldi.  Ayni 
paytda Rossiya Yevropaning qudratli 
davlatlaridan  biriga  aylandi.  1721- 
yilda  Pyotr  I  imperator  deb  e’lon 
qilindi.  Rossiya  imperiyaga  aylandi 
va  mamlakatda  mutlaq  monarxiya 
ham  to ‘la  qaror  topdi.
1649-yilgi Nizomga  ko'ra  ...  . 
♦  1689-yilda  ...  .
♦  1721-yilda ...  .