Jahon tarixi

0 ‘zingizni sinang:
Burjua inqilobi — 
. 
♦  Burjua jamiyati — ...  .
Inqilobning  boshlanishi.  Shunday  sharoitda  qirol  muxo- 
lifatning  talabi  bilan  parlamentni  chaqirishga  majbur  b o ‘ldi. 
1640-yilning  3-noyabrida  parlament  ish  boshladi.  Bu  sana 
Angliya burjua inqilobining boshlanishi kuni bo ‘ldi.  Parlament 
«Jamoalar  palatasi»  a’zolarining  katta  qismini  eski  tuzumga 
qarshi  tabaqa  vakillari  tashkil  etdi.  Parlament,  birinchi  nav- 
batda  favqulodda  swqflarni  tarqatib  yubordi.  Cherkov  sudi 
ruhoniy  boMmagan  shaxslarni  sud  qilish  huquqidan  mahrum 
etdi.  Qirol  huzuridagi  «Maxfiy  kengash»ning  Oliy  sudni 
amalga  oshirish  vakolati  bekor  qilindi.  Siyosiy  mahbuslar 
ozodlikka  chiqarildi.  Matbuot  erkinligi  e’lon  qilindi.  Qo- 
nunsiz  to ‘lov  va jarimalar bekor  qilindi.  Qirol  parlamentning 
Jamoalar  palatasini  shu  palataning  roziligisiz  tarqatmaslik 
to ‘g‘risidagi  qonunni  imzolashga  majbur  b o ‘ldi.
Karl  I  ning  o‘zi  istamagan  holda  bularga  rozilik  berishdan 
boshqa  iloji  qolmadi,  biroq  u  qulay  fursat  poylardi.
Nihoyat  1642-yilda  Karl  I  bilan  parlament  o‘rtasida  uzil- 
kesil  ajralish  ro‘y berdi.  Bunga  qirolning  isyonkor parlamentni 
j azolash  va  muxolifat  rahbarlarini  hibsga  olish  haqidagi  qarori 
sabab  bo‘ldi.
Shunday  sharoitda,  Londonning  yuz  ming  aholisi  par­
lamentni  himoya  qilib  ko‘chaga  chiqdi.  Yangi  zodagonlarning 
5  ming  kishilik  qurollangan  guruhi  Londonga  yuborildi.  Bu 
omillar  qirolni  chekinish  va  Londondan  qochib  ketishga
42

---

majbur  etdi.  Shu  tariqa  Angliya  ikki  dushman  lagerlarga 
bo‘lindi.