6Vengriya va Slovakiyada milliy-ozodlik harakatlarining boshlanishiga nima sabab bo‘ldi?
Berlin kongressida aynan Аvstriya-Vengriya talabi bilan Bolgariya chegaralari qisqartirildi. Rus armiyasi qismlarining Bolgariyada turish muddati 2 yildan 9 oyga kamaytirildi. Chernogoriyaning dengiz sohili nazorati Аvstriya-Vengriya qoʼliga oʼtdi.
Bundan tashqari, Аvstriya-Vengriyaga Bosniya va Gersegovinani bosib olish huquqi berildi. 1879- yilning 7- qktabrida, asosan, Rossiyaga qaratilgan yashirin Аvstriya-Vengriya va Germaniya bitimi imzolandi. Bolqon masalasida munosabatlarning keskijilashuvi oqibatida «Uch imperator ittifoqi» barham topdi.
Kerber (1900-1904) va Gauch (1904-1906) hukumati davrlarida Аvstriya-Vengriyaning tashqi siyosati tobora agressiv (tajpvuzkorona) tus oldi va ular Bolqon davlatlarini bosib olishga intildilar. Endi hukmron doiralar «Hajbiy partiya» tashkiloti atrofida birlashdilar. Bu partiyaga taxt vorisi Frants Ferdinand rahbarlik qilardi.
1908- yilning 5- oktabrida Аvstriya-Vengriya Bosniya va Gersegovinani bosib oldi.
Аvstriya-Vengriya tashqi siyosati Germaniyaga mutlaq qaram boʼlib qoldi. Аvstriya-Vengriya urushga tayyorgarlik koʼra boshladi. 1913- yilda mamlakatda qisman safarbarlik oʼtkazildi1914- yil martida Reyxstag tarqatib yuborildi. Аna shunday qaltis vaziyatda, serb millatchilari tomonidan 1914- yil 28- iyulda Аvstriya-Vengriya taxti vorisi FrantsFerdinandning oʼldirilishi Аvstriya-Vengriya hukmron tabaqalarining urushni boshlab yuborishlari uchun bahona boʼldi. Mamlakatda harbiy diktatura oʼrnatildi.
7.Rus millatining shakllanishida qanday faktorlar asosiy rol o‘ynadi?
ХВИИ asrga kelib rus millatining shakllanishi uchun imkoniyat vujudga keldi. Bunda asosiy va hal qiluvchi omil mamlakatning iqtisodiy yuksalishi boʻlib, bu milliy aloqalarning kuchayishiga olib keldi. Asta sekin mahalliy dialektlar barham topib, rus millatining til birligi vujudga keldi, yagona madaniyat shakllandi. Rusning madaniy birligi folklorda, me’morchilikda, musavvirlik san’satida, adabiyot va ilmiy bilimlarning tarqalishida oʻz ifodasini topdi. Matematika, mexanika, ballistika va boshqa sohalardagi bilimlar kengaydi. Ruslar Kopernik astronomiyasi bilan tanishdilar. Rus ustalari birinchi boʻlib snaryad bilan oʻqlanuvchi toʻpni, Kreml minorasiga oʻrnatilgan katta qoʻngʻiroqli soatni yaratdilar. Umuman madaniyatning yuksalishiga qaramasdan aholining asosiy qismi ilmsizlik va jaholat botqogʻida qolayotgan edi. Shu sababli ХВИИИ asrdan boshlab, Pyotr 1 islohotlari yillarida bir qator maktablar ochildi. 1724-yili Pyotr 1 Rossiya Fanlar akademiyasining nizomini tasdiqladi. Akademiya Pyotr 1 oʻlimidan soʻng ochildi. Akademiya qoshida gimnaziya va universitet tashkil qilindi. Universitet tarkibida uchta fakultet-huquqshunoslik, tibbiyot, (anatomiya, ximiya, botanika) va falsafa (aniq va eksperimental fanlar, tprix, arxeologiya) mavjud edi. Peterburg universiteti ХВИИИ asr 60-yillargacha faoliyat koʻrsatdi. Shu davrdan uning oʻrnini M. V Lomonosovning harakatlari bilan 1755-yili tashkil qilingan Moskva universiteti egallaydi. Rossiya fanidagi qator muvaffaqiyatlar Moskva universiteti va M. V. Lomonosov faoliyati bilan bogʻliq. M. V. Lomonosov tabiiy va gumanitar fanlarning koʻpgina sohalarida asarlar yaratgan qomusiy olim edi. Uning mineralogiya, geologiya, fizika, astronomiya, falsafa, tibbiyot, tarix va boshqa bir qator sohalarga bagʻishlangan asarlari mavjud
Do'stlaringiz bilan baham: |