Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi

I. A. Karimovning «Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, О 'zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo 'llari va choralari» kitobidan

Xulosa qiladigan bo'lsak, istiqlolning dastlabki yillarida qabul qilingan mashhur besh tomoyilga asoslangan ijtimoiy yo'naltirilgan erkin bozor iqtisodiyotiga o'tish modeli yildan-yilga o'zini amalda oqlab, naqadar to'g'ri va puxta ekanligini isbotlamoqda. Iqtisodiyotning mafkuradan holi boiishi, iqtisodiyotning siyosatdan ustunligida o'z aksini topgan iqtisodiy siyosat, davlatning bosh islohotchi vazifasini o'z zimmasiga olishi, qonun ustuvorligini ta'minlash, kuchli ijtimoiy siyosat olib borish, islohotlarni bosqichma-bosqich va vazminlik bilan amalga oshirish kabi tamoyillar, ayniqsa dunyoda avj olib borayotgan moliyaviy va iqtisodiy inqiroz sharoitida o'zining dolzarbligi va hayotiyligini yana bir bor ko'rsatdi.

Tarixga nazar

Bozor iqtisodiyotining ikki yuz yildan oshiqroq tarixi davomida, XIX asrdayoq ko'pgina rivojlangan davlatlar iqtisodiy inqirozga duch kelgan. Bunday vaziyatlarda nafaqat bir nechta alohida olingan tovarlar bozorida, balki butun mamlakat miqyosida iqtisodiy faoliyatning pasayishi kuzatilgan. Masalan, XX asrning 30- yillarida AQSH da yuz bergan, "Buyuk depressiya" deb atalgan iqtisodiy inqiroz davrida YaMM hajmi 31% ga tushgan, tovarlar narxlari 40% ga oshgan, ishsizlik darajasi esa 8 marta oshib, mehnatga yaroqli aholining 25%ni qamrab olgan. Bu inqirozdan AQSH XX asrning 40-yillarida II jahon urushi davrida ittifoqdosh davlatlarga qurol-aslaha yetkazib berish I orqali chiqib olgan.