Jahon mamlakatlari iqtisodiy

Kanada davlatining iqtisodiy geografik tavsifi. Kanada Shimoliy Amerikada joylashgan, jahonda iqtisodiy jihatdan eng rivojlangan mamlakatlardan biri, «Sakkizlik davlatlari» qatoriga kiradi. Kanada hududi Shimoliy Amerika materigining shimoliy qismi va unga yondosh orollarda joylashgan. Maydoni 9971,0 ming km², aholisining soni 38,5 mln. kishi (2013-y.). Haqiqatdan ham, Kanada iqtisodiy jihatdan yuksak rivojlangan davlat. Bozor iqtisodiyotida etakchi rivojlangan mamlakatlar «sakkizligi»ga kiradi. U «ko’chma kapitalizm» mamlakatlari tipiga kiradi. 10 mln. kv. kilometr maydonga ega bo’lib, maydoni bo’yicha jahonda Rossiyadan keyin ikkinchi o’rinda turadi. Kanada Shimoliy Amerika qit’asi maydonning sezilarli katta qismini egallaydi. Kanada-Hamdo‘stlik tarkibidagi federativ davlat, 1931-yilda unga to‘la mustaqillik berilgan.

Kanada tabiiy resurslarga juda boy mamlakatdir. Uning hududida uran, temir rudasi, nikel, mis, qo‘rg‘oshin, rux, oltin, kumush, neft va tabiiy gazning yirik konlari mavjud. Uran, nikel, oltin, kumush va boshqa qator rudali va noruda qazilma boyliklami qazib olish bo‘yicha Kanada dunyo mamlakatlari ichida yetakchilik qiladi. Mamlakat yer, va, ayniqsa, suv hamda o‘rmon resurslariga juda boydir. Shimoliy mintaqasidagi o‘rmonlaming deyarli 1/3 qismi ushbu mamlakatga to‘g‘ri keladi. Kanada foydali qazilmalarga juda boy mamlakat bo’lib, unda yoqilg’i-energetika, metallurgiya va nometallurgiya turlari ko’p. Rangli va qimmatbaho metallar, temir rudasi, uran, neft va tabiiy gaz, kaliy tuzi kabi jahon ahamiyatiga molik boyliklar katta zahirasiga ega. Ko’mir resurslariga boy. Bular mamlakatning katta mineral-xom ashyo bazasini tashkil qiladi va uni jahonda rivojlangan davlatga aylantirmokda. AQSh iqtisodiyoti uchun ham bu katta ahamiyatga ega. Kanada rayonlarida qazilma boyliklar konlari energoresurslarga boy imkoniyatlar bilan uyg’unlashib ketgan.

Kanada iqlimi mo’’tadil kontinental bo’lib, u to’rtta iqlim provintsiyalaridan iborat: qutbiy, subarktik, mo’’tadil va tog’li. Kanada ulkan suv zahiralari bilan ham ajralib turadi. Ichimlik suv zihirasi bo’yicha (12,9 ming km³) Braziliya va Rossiyadan keyin uchinchi o’rinda turadi.

Mamlakatning deyarli yarim maydoni qalin o’rmonlardan iborat. Kanada yog’och zahiralari bo’yicha Rossiya va Braziliyagagina o’rin bo’shatib beradi. Aholi boshiga yog’och ishlab chiqarish hajmi bo’yicha esa jahonda birinchi o’rinda turadi.