Jahon mamlakatlari iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi ” fanidan

X U L O S A
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, suv transporti dunyo transport tizimining juda muhim tarkibiy qismi bо‘lib, u siz dunyo xо‘jaligi normal rivojlana olmagan bо‘lar edi. Ayni dengiz transportining rivojlanishi tufayli okeanlar ilgarigidek kontinentlar va qо‘shni mamlakatlari ajratmaydi, balki birlashtiradi.
Suv transporti-transportning boshqa turlari orasida allaqachon yetakchi о‘rinlardan biriga ega bо‘lgan transport turi sifatida davlatlar dengiz qudratining muhim komponenti hisoblanadi. Transportning bu eng tejamkor turi kemalarning katta miqdorda yuk kо‘tarish qobiliyatini, dengiz yо‘llarini jihozda kapital sarflarning birmuncha kichikligini hamda yuklarni tashishda eng kichik solishtirma harakatlarni ta’minlaydi.
Shu bilan bir qatorda rivojlanish jarayoni dinamikasi shundayki, unda rivojlangan mamlakatlarning dengiz flot tonnaji-sо‘nggi yillarda tez qisqarmoqda, ayni paytda rivojlanayotgan mamlakatlar floti tez rivojlanmoqda. Bunday о‘sish Xitoy, Hindiston, Braziliya va boshqa ba’zi Osiyo, Afrika, Lotin Amerikasi mamlakatlarida ular iqtisodiyotining rivojlanishini aks ettiradi hamda ularning xalqaro geografik mehnat taqsimoti, dunyo tramp va muntazam kemachiligiga qо‘shilib ketayotganligini bildiradi.
Dengiz va okeanlarning roli davlatlarning siyosiy va iqtisodiy hayotida tobora о‘sib bormoqda. Dengizda suzish texnikalarining rivojlanishi bilan dunyo okeanining bepoyon kengliklari suzish uchun tobora ochila boshladi.
Dunyo okeani mamlakatlar iqtisodiy rivojlanishi uchun juda katta ahamiyatga ega. Shunday orol davlatlar borki, о‘z iqtisodiyotini boshqa mamlakatlar bilan aloqalarsiz rivojlantirishi mumkin emas. Bunday aloqalar esa asosan dengiz transportida amalga oshirilardi.
Yana shuni ham nazarda tutish kerakki, dengiz floti amalda qit’alararo, ommaviy yuklarni tashishni amalga oshira oladigan yagona transport turidir, kemachilikdan tushadigan daromadlar esa kо‘plab dalatlar valyuta balansida katta rol о‘ynaydi. Haqli ravishda transport flotining ulkan iqtisodiy va siyosiy ahamiyatiga katta baho berish lozim, hamda bundan buyon ham dunyo okeanining iqtisodiy ahamiyati tо‘xtovsiz о‘sib boradi. Bu boradagi insoniyatning eng asosiy vazifasi dunyo okeani boyliklaridan tejab-tergab foydalanish, tegishli meyorlarni ishlab chiqish va ularga qat’iy amal qilish, uning suvlarini ifloslanishini kamaytirib borishdan iboratdir.