Jahon iqtisodiyotining zamonaviy tendensiyalari(transmilliylashuv integratsiyalashuv va globallashuv) va ularning tashqi iqtisodiy faoliyatga ta’siri

Jahon iqtisodiyotining zamonaviy tendensiyalari(transmilliylashuv integratsiyalashuv va globallashuv) va ularning tashqi iqtisodiy faoliyatga ta’siri.

Глобаллашув – давлатлар ва минтақалар ўртасидаги ўзаро боғлиқликнинг чуқурлашуви, ягона умумжаҳон иқтисодий, маданий ва ахборот маконларининг шаклланиши билан боғлиқ бўлган жараёндир;

Глобаллашув жараёнига муносабат – тарафдор ва қарши

«Глобалистлар»: тўсиқларни бартараф қилиш = иқтисодий ўсиш, ҳаётнинг янги сифати
Хулоса:
Глобаллашув – инсон ривожланиши борасида мислсиз имкониятлар. У – “учинчи дунё” мамлакатлари модернизациясини кескин тезлаштиради. Одамлар ҳаракатчанроқ, билимдонроқ, жаҳон бозорлари эса – очиқроқ ва яқинроқ бўлмоқда. Илгари хилватда бўлган кўп давлатларлар иқтисодий тараққиётга эришмоқдалар, миллионлаб инсонлар ўз ҳаёт тарзи ва сифатини ўзгартирдилар.

Глобализация жиҳатлари ва кўринишлари:

• «Ғарбийлаштириш» (“вестернизация”) сиёсати ва «демократик фундаментализм»;

1. Ғоялар ва маданият соҳасидаги глобализация.

• Диний экстремизм – антиглобализм кўриниши сифатида;

• Тараққиётнинг янги концепцияси – Инсоннинг Ривожланиш Дастури;

• Дунёвий демократия ва бозор иқтисодиёти – глобаллашувнинг ғоявий пойдевори;

Глобализация жиҳатлари ва кўринишлари:

• IT, информацион воситалар– глобаллашувнинг технологик пойдевори;

2. Ахборот ва коммуникациялар соҳасидаги глобализация.

• Оммавий ва индивидуаллашган ахборот воситалари;

• Ижтимоий гуруҳларнинг онги учун кураш, манипулятив технологиялар;

• Иоганн Гуттенберг – Иккимингйиллик Инсони

Глобализация жиҳатлари ва кўринишлари:

• Бозорлар ва иқтисодий шакллар глобализацияси;

3. Иқтисодий глобализация.

• ХХ-чи асрнинг 70-чи йилларида халқаро савдо ҳажми жаҳон ялпи маҳсулотининг 30 фоизини ташкил қилар эди. Бугунги кунда бу рақам 60 фоизни ташкил қилади;

• Жаҳонда 90.000 кўп миллатли корпорациялар (КМК) фаолият олиб бормоқда, улар 900 000 шўъба корхоналарини назорат қилмоқда, жаҳон иқтисодиётига жами 5 триллион АҚШ доллари миқдорида сармоя киритмоқда;

Глобализация жиҳатлари ва кўринишлари:

• Хорижий сармоялар ҳажми сўнги 20 йил мобайнида юзлаб маротаба кўпайди. Ҳар йили Хитой – $100 млрд., бошқа Осиё мамлакатлари - $172 млрд., Лотин Америка - $72 млрд., АҚШ – $220 млрд. четдан сармоя жалб қиладилар.

3. Иқтисодий глобализация.

• Кескин равишда халқаро миграцион оқимлар кучаймоқда. 2006 йилда дунёда 200 миллион мигрантлар мавжуд бўлган. Улар ватанларига $301,4 миллиард маблағ ўтказганлар;

Глобализация жиҳатлари ва кўринишлари:

• Жаҳон валюта системасида учта инқилобий ўзгариш рўй берди: дерегуляция, интернационализация, инновация.
• Ҳар куни Валюта айирбошлаш бозори орқали 1,2 триллион АҚШ доллари ўтади. Халқаро банклараро тизими орқали амалга оширилаётган тўловлар ҳажми бир кунда 6 триллион долларни ташкил этади;

3. Иқтисодий глобализация.

Глобализация жиҳатлари ва кўринишлари:

• Киши бошига келадиган ялпи маҳсулот ҳажми буйича йигирмата энг бой ва йигирмата энг камбағал мамлакатлар орасидаги тафовут 1962 йилда 53:1 ташкил қилган эди. 2002 йилда бу кўрсаткич 121:1 га тенг бўлди.

• Жаҳон Банки маълумотлари: дунёда 800 миллион киши очликдан жабр тортмоқда, 1,3 миллиард одам кунига 1 доллардан камроқ даромадга ҳаёт кечиради, 1,5 миллиард инсон тоза сувдан маҳрум.

Вазифа:

Сизнинг ҳаётингизга бевосита катта таъсир кўрсатган глобаллашув жараёнининг жиҳатларини таърифланг.