«jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar»

§ 8.2. G’arbiy Yevropa davlatlarining jahon xo’jaligidagi o’rni 
Jahon xo’jaligi va XIMda G’arbiy Yevropa mamlakatlarining iqtisodiy ribojlanishi alohida o’rin 

---

22 
egallaydi. hozirgi kunda G’arbiy Yevropa davlatlari hissasiga jahonda ishlab chiqarilayotgan jami yalpi 
milliy mahsulotning 28-29% i, dunyo aholisining 7-8% i to’g’ri keladi. 
G’arbiy Yevropa davlatlari guruhiga jami 25 davlat kirib, bu davlatlar guruhi o’z hududlarining 
katta-kichikligi, aholisini oz-ko’pligi va turli-tumanligi, boy tabiiy resurslarga egaligi bilan bir-biridan 
keskin farq qiladi. G’arbiy Yevropa davlatlari bazasida 1957 yilda “Umumiy bozor” hamkorlik tashkiloti 
tashkil topdi. 1962 yilda Yevropa Erkin Savdo Assotsiatsiyasi tuzildi. Ushbu davlatlar o’rtasida sanoat 
tovarlari bilan erkin savdo aloqalarni olib borish to’g’risida qator shartnomalar tuzildi. “Evropa iqtisodiy 
kengashi to’g’risida”gi shartnomaga muvofiq 1992 yilning mayida G’arbiy Yevropa Erkin Savdo zonasi 
va mintaqaviy iqtisodiy kompleksi tuzildi. Ushbu mintaqaviy iqtisodiy kompleks G’arbiy Yevropaning 19 
davlatini o’z tarkibiga birlashtirgan bo’lib, G’arbiy Yevropa va dunyo mamlakatlarida tovarlarning erkin 
harakatini, xizmat ko’rsatish sohalarni, kapital va aholi migratsiyasini doimo nazorat qilib turadi. 
 
§ 8.3. Rivojlangan mamlakatlarning integratsion birlashmalari 
Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (IHTT).
Uning tarkibida jahonning 24 ta davlati, 
ya’ni, barcha rivojlangan kapitalistik (Janubiy Afrika Respublikasi va Isroildan tashqari) davlatlari 
birlashgan. Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (a’zolari - AQSH, Yaponiya, Kanada, Avstraliya, 
Yangi Zelandiya, Islandiya, Norvegiya, SHveytsariya, Turkiya davlatlari, shuningdek YeI mamlakatlariga 
kiruvchi 25 mamlakat) 1961 yilda yagona iqtisodiy siyosatni nazorat qilish maqsadida tuzilgan bo’lib, 
quyidagi maummolarni hal etib kelmoqda.