Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

 sish i k p s a b a b la r yig indisi bilan izo h la n a d i.
B ir in c h id a n , k o lo n ia l d a v la tla r o ’z ig a q a r a m h u d u d la r d a n a r z o n d o n
m ahsulotlarini v a b o s h q a o ziq -o v q a t m ahsulotlarini, u y e m in g o ’z id a o z iq -o v q a t
m ahsulotlari tan q isligi m avjud b  lg a n taqdirda h am , tash q ariga chiqarish siyosatin i
yurgizdilar. H indiston k olon iyasid an, o m m aviy ochlik o ’c h o g ’lari m avjud b o ’lsa ham ,
Karachi orqali XX a s r b o sh id a m e tro p o liy a g a har yili 1 mln. ton n a b u g ’doy, yoki
X in terlan d porti h u d u d id a g i h o siln in g 2 0 - 3 5 foizi olib chiqib ketilgan . K olon iya
ma'muriyati hatto ochlik qrqinchli tu s o lg a n taqdirda ham , ochlik bilan k u rashish
uchun h e c h q a n d a y ch o ra ko’rm agan, sh u paytda y o s h su v er e n davlatlarda b u n d ay
holatlarda c h e t ellardan o ziq -ovq at m ahsulotlari sotib olish uchun b archa kuchlar
safarbar etilgan, tabiiyki, d on b alan si s a v d o s id a  z ifodasini to p g a n .
Ikkinchidan, rivojlanayotgan m am lakatlarda y erg a ishlov berish va a s o s a n uning
oziq -ovq at yetk a zu v ch i sektori a w a lg id e k b o zo r bilan yaxsh i b o g ’la n m a g a n . D on ning
kp q ism i d e h q o n la r to m o n id a n pul m ajburiyatlarini bajarish u ch u n sa r fla n a d i
(soliq t la sh , s s u d a n i qaytarish, ular foizini t lash va h.k.larga sarflanadi), faq at
m ah su lot ortiq ch aligi u ch u n e m a s . S h u n g a  x s h a s h «ehtiyoj» savd olari, m a sa la n ,
Janubiy va Janu bi-Sh arq iy O siyod a b a ’z a n oziq -ovq at mahsulotlari sa v d o s i hajmining
yarm idan ko’prog’ini tashkil etadi. Ko’p hollarda, e n g a w a l o Afrikada, m a h s u lo t
k rsatkichi hayron qolarli darajada: S a x e ln in g olti m am lakatida d on n in g b o zo rg a