Jahon adabiyoti tarixi



Download 2,24 Mb.
bet31/183
Sana18.11.2022
Hajmi2,24 Mb.
#867841
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   183
Bog'liq
18d76776e8130c5b7d20240f50eb312d JAHON ADABIYOTI TARIXI

IKKINCHI MA’RUZA
MIF, MIFOLOGIYA VA BADIIY IJOD
REJA:

  1. Mif va uning paydo bo‘lishi.

  2. Mif va ertak.

  3. Mif va badiiy adabiyot.

  4. Qadimgi xalqlar miflari va ularning o‘ziga xosligi.

  5. Qadimgi yunon miflari.

  6. Mifologik maktab.

  7. Folklor, mif va yozma adabiyot mushtarakligi.

Tayanch so‘z va iboralar: Mif. Mif va badiiy ijod. Mif va ertak. Qadimgi xalqlar miflari. Mif va jahon adabiyoti. Mifologik maktab: aka–uka Grimmlarning “Nemis mifologiyasi” asari. Mif, folklor va zamonaviy adabiyot munosabatlari.
Mif (yunoncha mythos – rivoyat, hikoya, masal) – xalq xalq og‘zaki ijodining eng qadim davrlarida paydo bo‘lib, odamlarning olam haqidagi o‘sha paytdagi tasavvurlarini aks ettiradi. Ammo shunchaki aks ettirmaydi, balki konkret obrazlar vositasida bo‘rttirib aks ettiradi. Ko‘plab miflab jam bo‘lib mifologiya tushunchasini bildiradi. Miflar olam va odam haqidagi rivoyatlar, ammo ular zamonaviy inson tushunchasidagi san'at hodisasi bilan bir hodisa emas. Miflar o‘z vaqtida odamlarning tafakkur shakli hisoblanib, miflar vositasida ular atrof javonibni, olamu odamni, tabiat hodisalarini bilishga urinishgan. Miflar vositasida “olam yoki odam qanday yaralgan, nega kunduzi quyosh chiqib kechqurun botadi, shamol qaerdan paydo bo‘ladiyu chaqmoq nima o‘zi?” degan savollarga javob izlangan. Deylik, yunonlar chaqmoq chaqishini Zevsning, dengizdagi dahshatli dovullarni Poseydonning g‘azablangani bilan izohlaganlar, inson taqdiridagi turfa evrilishlarda ilohlarning aralashuvini ko‘rganlar. Mifologiya esa miflarni o‘rganuvchi fan hisoblanadi. Sodda til bilan aytganda, ertalab quyosh chiqadi, odamlar uyg‘onishadi. Kechqurun quyosh botganda, odamlar uyquga tolishadi. Osmonda esa yulduzlar paydo bo‘ladi. Har doim shunday bo‘lgan. Qadimda ham, hozir ham shu hodisalar takrorlanadi. Lekin qadimda bu hodisalarga boshqacha qarashib, quyoshning chiqishi va botishi, dengiz suvlarining ko‘tarilishi va tushishi, suv toshqini, quyosh va oyning tutilishi, vulqonlar otilishini tushunmoqchi bo‘lishgan. Tushunish va tushuntirish yo‘lidagi urinishlar miflarni paydo qilgan. Mif haqiad rus olimi A.F. Losev o‘zining “Filosofiya. Mifologiya. Kultura”7 kitobida mifni qadimiy odam uchun g‘oya yoki tushuncha emas, balki reallik, hayotning o‘zi deb ataydi. Miflar hamma xalqlarda bor. Ular qaerdadir bir-birlaridan farq qilsa, qaerdadir o‘xshaydi, qaerdadir syujet chiziqlari kesishadi, ыaerdadir biron bir detal mushtarak chiqadi. Xo‘sh, nima uchun? Albatta, bu borada xalqlarning geografik jihatdan joylashuv o‘rni, turmush tarzi va darajasi ko‘p narsani belgilab beradi. Masalan, dengiz bo‘yida yashagan xalqlarning miflarida suv, baliq, kit kabi atributlarning qatnashishi, voqealar ularning ishtirokida sodir bo‘lishi tabiiydir. Xuddi shunday, Avstraliya miflarida kenguri va itning ko‘p uchrashi ham geografik joy bilan bog‘liq hodisa. Bir xil turmush tarzi, bir xil muammolar ham mushtarak miflarni, ulardagi o‘xshash syujet chiziqlarini paydo qilgan. Ayni paytda, xalqlarning bir-birilaridan ta'sirlanishi, bir-biridan o‘rganish faktini ham inkor qilmaslik kerak. Masalan, rim miflarida yunon miflarining, yunon miflarida esa shumer miflarining izlari bor.

Download 2,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   183




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish