Жабборов, Рустам 100 жумбоқли ҳикоя / Рустам Жабборов. Тошкент: Янги

ҚЎЛГА ТУШГАН ЖОСУС
Қадим замонларда икки қўшни мамлакат подшолари 
ўзаро урушиб қолганди. Жанг узоқ давом этди. Гоҳ у то-
мон, гоҳ бу томон ғолиб келарди. Жанг ҳали-вери тугай 
демасди. 
Ҳар икки томоннинг ҳам кучлари заифлаша бошла-
ди. Томонлар бир-бирининг ички сирларидан хабардор 
бўлиш учун жосуслик йўлига ўтишди. Тарафлардан би-
рининг саркардаси душман томонга юбориш учун битта 
тажрибали аскарини обдан тайёрлади. У қўшни мамла-
кат тилида ҳам равон гапира олар, кўриниши ҳам улар-
дан унча фарқ қилмасди. Саркарда жосусни худди душ-
ман аскаридек кийинтирди. Уларникидек қурол-аслаҳа 
билан таъминлади. 
Аскар душман тараф қароргоҳига йўл олди. Албат-
та, рақиблар ҳам жосуслари хавфини назардан қочи-
ришмаган, қароргоҳга кириб-чиқишни қатъий назорат 
остига олишганди. Қароргоҳга кираверишда иккита 
соқчи турар, у кирмоқчи бўлган ҳар бир аскардан ка-
лит сўз сўрарди. Сўралган сўзни топиб беролмаса, боши 
кетишини яхши билган жосус панага бекиниб олганча, 
кузата бошлади. 
Шу пайт бир аскар қароргоҳ қопқасига яқинлашди. 
Соқчилар унга қараб, «қора» дейишди. Аскар ўйлаб ҳам 
ўтирмай «оқ» деганди, соқчилар унинг душман эмасли-
гини пайқаб, ўтказиб юборишди. 
Орадан бироз вақт ўтгач, яна бир аскар қопқага яқин-
лашди. Яна ўша тахлит савол-жавоб бўлиб ўтди.
– Яхши.
– Ёмон.
– Ўтавер.
Жосус парол қандай қўйилганига янада пухтароқ 
ишонч ҳосил қилиш учун анча пайт биқиниб ётди. Шарт 
оддий эди. Соқчилар исталган бир сўзни айтар, кирмоқ-

---

31
«
100 жумбоқли ҳикоя
»
чи бўлганлар эса ўша сўзнинг тескарисини айтиб, тезлик 
билан ўтиб кетишарди. 
Жосус бор журъатини тўплаб, қопқа томон юрди. 
Соқчилардан бири уни кўриши билан «душман!» деб 
бақирди. Жосус турган ерида қотиб, тили калимага кел-
май қолди. Шу заҳоти унинг қўл-оёғини боғлаб ҳибсга 
олишди. 
Айтинг-чи, жосусни қандай қилиб сезиб қолишди? 
Ўн еттинчи ҳикоя