Жабборов, Рустам 100 жумбоқли ҳикоя / Рустам Жабборов. Тошкент: Янги

ОДАМХЎРЛАРДАН ОМОН ҚОЛГАН ДЕНГИЗЧИ
Атлантика океанининг қоқ ўртасига етганда инглиз 
кемаси ҳалокатга учради. Кучли тўфон кемани чирпи-
рак қилиб юборди. Кема чўкаётганда денгизчилардан 
кимдир қайиққа ўтиришга улгурди, кимдир сув остига 
равона бўлди. 
Денгизчи Жон ҳам қайиққа ўтиришга улгурганлардан 
бири эди. Бир неча соат давом этган тўфон тинганида, у 
атрофда ўзидан бошқа ҳеч кимни кўрмади. Ё бошқалар 
ҳам қайиқлари билан денгизга ғарқ бўлишган ё оқим 
уларни бошқа тарафларга суриб кетганди. Тўрт тараф 
чексиз сувдан иборат. У айни чоғда қаерда эканини, қа-
ёққа қараб сузиш кераклигини ҳам билмасди. 
Шу тариқа у икки кун очиқ денгизда қолиб кетди. 
Жон ўзини тақдир ҳукмига топширган, омон қолиш учун 

---

61
«
100 жумбоқли ҳикоя
»
курашишни ҳам ўйламай қўйганди. Кутилмаганда унинг 
умидсиз кўзлари уфқ тарафдан кўринаётган ерни илға-
ди. Аввал кўзларига ишонмади. Кейин эса ўша тарафга 
суза бошлади. Қирғоққа етгунча бир соатдан кўпроқ су-
зишга тўғри келди. 
Мана, ниҳоят, у қуруқликка етиб келди. У атрофга сер 
солиб, уммон ўртасидаги ороллардан бирида эканини 
англади. Кўринишдан чакки эмасдек. Ҳамма ёқ ям- яшил. 
Бир пайт узоқдан қулоғига аллақандай ноғорага ўхшаш 
асбобнинг товуши чалинди. Кейин эса ярим- яланғоч 
одамлар у тарафга югуриб кела бошлади. 
«Оббо, улар мендан нима исташаркин? Ахир мен 
уларга бирор ёмонлик қилмоқчи эмасман». Жон ўзи-
нинг қуролсиз эканини кўрсатиш учун икки қўлини ба-
ланд кўтарди. Ёввойилар шу заҳотини унинг қўлларини 
орқасига қайириб, номаълум тарафга бошлаб кетишди. 
Бир оздан сўнг у ўзини орол сардорининг чодирида 
кўрди. Сардор уни синчиклаб кўздан кечирди. Чамаси у 
Европа тилларидан анчасини биларди: Жонга француз, 
испан, португалча гапириб кўрди. Кейин инглизчасига 
сўроққа ўтганида, Жоннинг кўзларида умид порлади.
– Ҳа, сэр, инглизман, кемамиз ҳалокатга учради. Мен-
дан ёрдамингизни дариғ тутмассиз?
– Биз одамхўрлармиз, – деди сардор афтига қўрқинч-
ли тус бериб. – Оролга тушиб қолганларни тирик қол-
дирмаймиз. Аммо бугун кайфиятим аъло. Сенга бир то-
пишмоқ бераман. Агар уни ҳал эта олсанг, сени омон 
қолдираман. Бу ердан инглиз кемалар тез-тез ўтиб тура-
ди. Сен бу кемалар келгунча бизнинг меҳмонимиз бўла-
сан, кема келгач эса ўз юртингга бемалол етиб оласан. 
Агар шартни бажара олмасанг, биз сени еймиз.
Сардорнинг буйруғи билан иккита қум соат келти-
ришди. (Қум соатдаги қум оқиб бўлгач, уни тескарисига 
ағдариб қўйиш мумкин, қум ўртасидан иккига бўлинган 
шиша идишнинг бир қисмидаги иккинчи қисмига оқиб 
тушаверади.) Сардор уларни Жоннинг олдига қўйди. 

---

Рустам Жабборов
62
– Мана, сенга иккита қумсоат, биридаги қум тўрт 
дақиқада, иккинчисидаги қум эса етти дақиқадан оқиб 
тугайди. Сен ушбу қумсоатлар ёрдамида аниқ тўққиз 
дақиқа ўтганини ҳозирнинг ўзида аниқлаб берасан. Тай-
ёргарлик учун вақт берилмайди. Қани, вақт кетди. 
Жон жони хавф остида эканини сезиб ишга киришди 
ва ўша ондан бошлаб роппа-роса тўққиз дақиқа ўтгач, 
ишини битирди. Шу тариқа сардор унга омонлик берди.
Сиз ҳам Жоннинг ишини хаёлан такрорлаб кўринг-
чи? У тўққиз дақиқа ўтганини қандай аниқлади экан?
Ўттиз тўртинчи ҳикоя