Жаббаров, Юсупов



Download 4,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet20/87
Sana14.08.2021
Hajmi4,09 Mb.
#147103
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   87
Bog'liq
mexanika va molekulyar fizika

Tayanch iboralar: Kuch, yo’l, burchak, o’zgarmas, o’zgaruvchan, birlik. 
 
Ta’sir    etayotgan  kuch  bilan  jismning  ko’chishi  orasidagi  bog’lanishni 
ifodalash  uchun  mexanik  ish  tushunchasi  kiritiladi.  F  kuch  ta’sirida  jism  ma’lum 
trayektoriya bo’yicha harakatlanib S yo’lni bosib o’tayotgan bo’lsin. Bunda kuch yo 
jism  tezligini  o’zgartirib  unga  tezlanish  beradi  yoki    shu  harakatga    qarshilik 
qilayotgan  kuchlarni  kompensatsiyalaydi.  S  yo’lda  jismga  ta’sir  qilayotgan    F  kuch 
mexanik  ish  deb  ataladigan  kattalikni  yuzaga  keltiradi.  U  skalyar  kattalik  bo’lib, 
kuchning  ko’chish  yo’nalishidagi  proyeksiyasi  bilan  ko’chish  kattaligi    S  ning 
ko’paytmasiga teng: 
 
                                                   (56) 
 
Agar  kuch  yo’nalishi  bilan  ko’chish  yo’nalishi  mos  kelmasa  va  ular  orasida  biror  α 
burchak hosil bo’lsa (18-rasm), ish kuchining, yo’lning  va ular orasidagi  α burchak 
kosinusining ko’paytmasiga teng: 
 
 
                                             (57) 
 


26 
 
 
18-rasm 
 
Ish  –  algebraik  kattalik.  Agar  kuch  va  ko’chish  orasidagi  burchak  o’tkir 
)
2
0
(




 
bo’lsa,  ish  musbat  bo’ladi.  Agar  burchak  o’tmas  bo’lsa,  (cos  α  <0)  ish  manfiy 
qiymatga  ega. 
2



  da  ish  0  ga  teng  egri  chiziq    harakatda  jismga  o’zgaruvchan 
kuch  ta’sir  etayotgan  bo’lsa,  S    yo’lni  shunday    juda  kichik  ∆S
1
,...  ∆S
2
,....∆S
n
 
elementar  yo’llarga  bo’lish  kerakki,  ularda  jismga  ta’sir  etayotgan  kuchlar  doimiy 
deb hisoblansin. U holda to’la ish butun yo’l davomida 
 




n
i
i
i
i
S
F
A
1
cos

                                          (58) 
 
formula bilan aniqlanadi. 
 
Agar  yo’lni  cheksiz  kichik  ds  bo’laklarga  bo’lsak,  oxirgi  tenglikning  o’ng 
tomonidagi yig’indi integralga aylanadi va ish formulasi quyidagi ko’rinishga keladi: 
 
A = 

FdScos

                                          (59)                                         
 
XO’B  tizimida  ishning  o’lchov  birligi  1  Joul  (J)  hisoblanadi.  U  1N  kuch 
ta’sirida jismni 1 m masofaga ko’chirganda bajarilgan ishga teng: 1j=1n·m. Masalan, 
chumoli 10mg=10
-6
 kg massali cho’pchani 1 sm=10
-2
 m balandlikka ko’tarishda 10
-7 
j=1 erg (19-rasm) ish bajaradi. 1 erg ish 1 dina kuch ta’sirida 1 sm yo’lda bajarilgan 
ishdir. 
 
19-rasm 


27 
 

Download 4,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   87




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish