J. X. Ataniyazov, E. D. Alimardonoy

www.ebrd.com.

3. 
   qim:matbafu!>i qpg'"gzlarni kafolat&mgam shaklida joyfashti­
   

rish;
4} kafoladar enislm va k:o'mak berisltl:lllliing bCJ6ltrqa shakElari
yordamida k:apitail ba,arowiga kirishni yengillashtiirish;

5. 
   foydalanislumi lbd'gilki>vchi bitimfarga mllliv.of"rq ravisbda max­ sus fonrl1ru resmrsla:riwmi jmylashtirish;
   
6. 
   qa:rz1au b,et:islfu tiqp'shma moliyatl!aishitirisfuimii qp,'shgan Iwtda) '\/a iillifratu.z:hl:ma:.lllll tiiRdlasfuJ va rivojlan1!ii1l'ish uclua:n l!exmik yordam k:o'rsatish (sb.u jlfflill.wilm, tabiatnr muhofaza qilish dasturl'ari u.cfium:).
   

YTTB ekspa,111 lbrediitlar bo'yicha: kafolatlar l!lermaydi: va
sug'1:Jrtalash bilim sl1wg'wlanmaydi.
Shuningdek. YTIB quyidagi faolliyat turlarini moliyalashtrr- maydi:
l. Mudofaa: samo:atii.
2'. Ta maki• sammatlii..
3¹• Xalqarm b.uql!Ulpiy Il]IJe'yorlarda taqiq!angan vositalami iishlab chiqarish.

4. 
   Qimor bi:mesi.
   
5. 
   At1of-ml!lllil:itgai saillfu!i.y ta'sir ko rsaitMccl!tm isldalt,, cfuiqaiJji:shla:r
   

va jamayonlam.
YTTB ki:edi1Hnrollit,lai siyosatini:ng ml:lllhliimn: yo'lrnali iisliDlla:ridam1 molli:ya'\/iy. se.ktor,, energeuika, telekommlllllll!ml!seyai mf.rat1J12iillmaisii. ti;anspo.rt va agrobiz:nesni aj]jatib ko'rsat.iish mumkiilll!.. Alohidlai holl­ da x.us111siylashtirisfu sohaisi ham muhim o'niim: ega:llllaiyd!ii.
Hoizi rgi k111nda YTTB kredit liniyalaiJjiidandnmyomgii ko"pchiiilik mamlakatlar o'z iqtisodiyotini rivojlallltiiiriislllidlai foydafantb ke1- moqda. Ushbu tashkilot tomonidan ajJ!'atih.yotgan mn:ablag'taiJT ja­ honi iqtisodiy holati yaxshilanishiga ta siiJ!' kofrsat.moqda.
Osiyo Taraqqiyot Banki (OTB) - Osiyo V,a Tiim.dl okeanii mm­
taqasi mamlakatlarining rivojlanish loyiiha:llari ucJlwin uzoq mud­ datga kredit ajratish bilan shug'ullanadigan yirik davlatlararo moliya institutlaridan biri hisoblanadi. Osiyo Taraqqiyot Bainki 1966-yilning 22-avgustida 15 ta mamlakal tomoniida:n sharunoma
imzolamshi bibmi tashkil eti]gan. Bimk o'zining o'z krediit: faoli­
ymm E9€iti-yi!E 19-deblbrda bcshfadi.
Osiyo 1 looaakimi tuzisfuidan maqsad - Osilyo vai Tl!lilCh okeaJii minlaqasidagi rivqjl:anayotiga:n mamlakatlar iqtisodiy ,;,:a ij­ tirnoiy taraqqiyotilga yot'dam berisbdan iborat.
Bugungi kumla OTBga 67 ta a'zo da'f:lat Osiyo, Osiyo-Tinclt okeani minitaqasi maumtllakadall'ii, sfmningdek.. YC\'ropa va Ameri­ kaliliimg sanmti ri:voj]:anga:n E9 ta datvla:ti: hisobllamb, OTB vaff.illari hair yi:ili usbbo t.a,shkilotga arzo 'taJ favl rivojlanaiyot!gam da,\tJaitlarning biri:da: OTB Boshqann-il, lilshf>tL maimf nIIilg moliya vaizrrligi vai marka:ziy lbatnki rahlbarlairi isbtiimkidai aichntSha.v. o'tkazad:i
OTB shtab lniar1i:i!F:lllSi Manila shaltu (Filippin) joylashgan
bo'lib, OTB prezidenti 5, y,iiB rnmddatga saytanadi.
OTB lla.'C>liyat!iimimg asosfy. yo'natish1ari:i quyidagilardan iborat:
- iinvestitsiya loJillallarinii moli!yalashda u.zoq muddadi• Ya im­ lliyozlii sln!aart:lall' llriliart 40 yilgacha bo'tgan kreditliami yiliga 1% dam: berish; tijiorat! bedinJ!arini 3 yillik imtfy4Jillii d.wr bilan 15 yi,lgadla lberishli6;
- ll'iivoj:Eamyollgan a{zo mamb:k:atfargai u:Jarniirrg W{t!isomy m ­ Iani'S.l!I ai1alll'iJ!lli muvof"iqfu,shtiirisbT sm.i:ru k. rn iyalashga taiyyorllash '11a ]!oJilmEalll'll1li llna:mda ri11o_rlamsb da'St!urini amaEga osb:irishga yonflam berisb;

• 
  nfcqµro :uJiMM!i:ya.,:iiJI iinstitutJar- miJby davliait: ,ca: xmusiiJ tash­ Itiitodair billan imcestitsiyatarnii biiga]wlla- amalga osbirishga taaI- lu ii maisalaihmai fuamlwrlik qiDisJI; , ·
  
• 
  mimaqad!a iqtisoolfy o"si!slm w llambdikni rag'bat£3mirish
  

ucbtli1!ll zairo dspe:irtr xnz1llll!a:1ti '\la maisJ!ahatfarimng mm shakJiarinii
tasbkiif etisfrl:.
OTB qu,idagi sohalamii o'z icbiga olgan foyihalarni molf-
yalashtimdi: · ,1- 1 ', ( :

• 
  qisMoq xojiruigii va l'Oq :xm'ja)iik mahsulottarini qayta
  

ishlash;



¹⁶ ww.w.abd.org.

• 
  avtomobil va temiryo'llami ta'mirlash va qayta qurish;
  
• 
  energetika;
  
• 
  ta'lim;
  
• 
  transport va aloqa tizimi;
  
• 
  tog'-kon sanoati;
  
• 
  sog'liqni saqlash va ekologiya;
  
• 
  turizm infratuzilmasini rivojlantirish;
  
• 
  iste'mol tovarlarini ishlab chiqarishni rivojlantirish;
  
• 
  bank tizimini rivojlantirish.
  

Osiyo Taraqqiyot Bankining maqsad-vazifasi rivojlanayotgan mamlakatlaming iqtisodiy rivojlanishini va iqtisodiy o'sishini ham jamoaviy, ham mustaqil rag'batlantirish hisoblanadi
OTB rivojlanayotgan mamlakatlarga quyidagi fondlar hisobi­ dan kreditlar beradi:

• 
  oddiy fond hisobidan tijorat shartlari asosida 25 yil muddatga;
  
• 
  Osiyo rivojlanish maxsus fondi hisobidan imtiyozli 1-3% stavkalar bo'yicha kambag'al mamlakatlarga 40 yilgacha mud­ datga.
  

Ko'pgina rivojlanish banklari kabi Osiyo Taraqqiyot Banki ham kreditlashda balansni ta'minlash uchun davlat sektoriga berilgan kreditlaming salmog'i jami loyihalarning 20 foizidan oshmaydi.
Osiyo Taraqqiyot banki faoliyatining xususiyati bo'lib, kredit­ larining 30% ini imtiyozli shartlarda maxsus fonddan berishi hi­ soblanadi. OTB bu mablag'larni Yevropa bozorlariga yo'naltirib, ulami rivojlanayotgan mamlakatlarga 25-40 yilga mo'ljallangan uzoq muddatli kreditlarga aylantiradi. Shuningdek, kreditlar tijo­ rat shartlarida yoki yuqori bozor foiz stavkasi bo'yicha 10-25 yil muddatga oddiy jamg'armalardan ham beriladi.
Osiyo Taraqqiyot Banki quyidagi talablarga javob beruvchi loyihalarni mablag' bilan ta'minlaydi:

1. 
   Moliyaviy mustahkamligi va texnik bajarilishi, iqtisodiy barqarorligi yuqori bo'lgan loyihalar.
   
2. 
   Loyihani amalga oshirish mamlakatning istiqbolda rivoj­ lanishiga ta'sir ko'rsatishi.
   
3. 
   Qarzdor mamlakatning qo'shimcha tashqi qarzga xizmat ko'rsatishga qodirligi.
   
4. 
   Unumdorlikni oshirish uchun yangi texnologiyalarni joriy qilish.
   
5. 
   Qo'shimcha yangi ish o'rinlarini tashkil etish.
   

Osiyo Taraqqiyot Bankiga a'zolik BMT ning iqtisodiy va ij­ timoiy masalalar bo'yicha Osiyo-Tinch Okean Komissiyasi a'zolariga, shuningdek, boshqa mintaqalar rivojlangan mam­ lakatlari va BMTga hamda uning biron-bir boshqa maxsus agent­ liklariga a'zo mamlakatlar uchun erkindir.
Osiyo Taraqqiyot Bankining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:

• 
  Osiyo mamlakatlari iqtisodiy rivojiga va hamkorligiga ko'maklashish;
  
• 
  davlat va xususiy fondlardan kapital qo'yilmalarning o'sishini ta'minlash;
  
• 
  hududiy savdoning rivojlanishiga olib keluvchi iqtisodiy re­ jalarni tartibga solishda ishtirok etish;
  
• 
  tashqi manbalardan moliyalashtiriladigan loyihalarni tay­ yorlash va bajarishga texnik yordam berish;
  
• 
  a'zo mamlakatlarning tashqi savdosiga va iqtisodiy rivojla­ nishiga yordam berish.
  

OTB ustaviga binoan Bank tizimiga bir nechta maxsus fondlar kiradi:

• 
  Imtiyozli shartlarda uzoq muddatli kreditlash maxsus fondi;
  
• 
  Osiyo rivojlanish fondi;
  
• 
  Texnika yordami maxsus fondi.
  

Bank operatsiyalari ikki asosiy manbadan: oddiy kapital mablag'lari va maxsus mablag'lardan moliyalashtiriladi.
Oddiy kapital mablag'lari Osiyo Taraqqiyot Bankiga a'zo mamlakatlarning kapital ulushlarini to'lashlaridan va investitsi­ yalardan keladigan daromad hisobiga shakllanadi.
Maxsus mablag'lar a'zo rivojlangan mamlakatlar badallari, maxsus fondlar, ssudalar va investitsiyalardan daromadlar, shu­ ningdek, Osiyo Taraqqiyot Banki kengashi maxsus qaroriga bino­ an oddiy kapital mablag'larini o'tkazish summalari ko'rinishida shakllanadi.
Osiyo Taraqqiyot Banki Maxsus mablag'lari katta bo'lmagan va kambag'al a'zo mamlakatlarning ehtiyojlarini qondirish maqsa­ dida imtiyozli ssudalar shoxobchalarini tashkil etgan.
Osiyo Taraqqiyot Banki barcha sharoitlar bo'yicha puxta tahlil o'tkazgandan keyin kredit beradi. Bu holat, bank zaxiralari va likvidligini saqlashga, sof daromadni doimiy oshirishga, qarzdor­ larning kreditga qobiliyatliligi monitoringini o'tkazishga imkon yaratadi.