J. X. Ataniyazov, E. D. Alimardonov xalqaro moliya munosabatlari

aktivlari (mahsulotlar, mocldiy va moliyaviy boyliklar)ning main
lakatga kirib kelishini (ortishini) ko‘rsatadi. Passiv (majhuriyai
lar)ga nisbatan esa mazkur qonuniyat teskari amal qiladi. Ma
salan, 0 ‘zbekiston A Q SH dan 10 mlrd AQSH dollari miqdorida
mablagLni qarzga oldi, 0 ‘zbekiston bu yerda nafaqat aktivga
cga b o im o q d a , balki passiv (AQSH oldida majburiyat)ga cga
b o im o q d a . Bunda t o io v balansida aktivning hisobi debel, pas-
sivning hisobi esa kredit b o ‘ladi. Bu 0 ‘zbekiston t o io v balansida
quyidagicha aks ettiriladi:
Tashqi iqtisodiy operatsiyalar
Kredit (+)
Debet ( - )
Aktiv, mlrd AQSH dollarida
-
10
Passiv, mlrd AQSH dollarida
10
-
Xalqaro iqtisodiv operatsiyalarni t o io v balansining debet yoki
kredit qismida aks ettirishning um um iy qoidasi quyidagi jadvalda
keltirilgan:
Operatsiya
Kredit ( I )
Debet (—)
Tovarlar va xizmatlar
Tovarlar va xiz­
matlar eksporti
Tovarlar va xiz­
matlar importi
Investitsiyalardan daromadlar va
mehnatga haq toiash (ish haqi)
Norezidentlar-
dan tushgan
(olingan) tu-
shum
Norezidentlarga
toiovlar
Bir tomonlama o‘tkazmalar
Mablagiarni
olish
Mablagiarni
berish
Moliyaviy aktivlar bilan ope­
ratsiyalar
Uzoq va qisqa
muddatli kredit-
larni olish
Uzoq va qisqa
muddatli kredit-
larni berish
T o io v balansi ikkita virik bo‘limga b o iin a d i, ya’ni joriy op e-