с =
££0l
2
In —
'l
(1.64)
hosil b o ‘ladi. Demak, silindrik kondensatorning elektr sig‘imi dielektrik
konstantaga va ko nd ensator uzunligiga to ‘g ‘ri proporsional b o iib ,
kondensatorni tashkil etuvchi silindr radiuslari nisbatlarining natural
logarifmiga teskari proporsional boiadi. SI sistemasida esa
C =
2
jcee
q/
In
(1.65)
5) Elektrik kondensator.
Bu kondensator elektroliz hodisasidan foydalanib, tuzilgan. Ichida
am m iak(
N H 4O H ) eritmasi bilan bor kislotasi
( H 3B 0 3) aralashmasi
b o lg an silindrik idishda elektrod sifatida ikkita aluminiy plastina botirilib,
unga biroz glitserin ham solingan (44, a-rasm ). Bu kondensatorga elektr
toki yuborilganda anod sirti yupqa aluminiy oksid pardasi bilan qoplanadi,
amalda tok kuchi nolga tenglashadi. Bu parda 40 V gacha potensial
ayirmasini
saqlay oladi. Bu asbob ikkita bir-biridan aluminiy oksid pardasi bilan
ajralgan (biri musbat elektrod rolini, ikkinchi manfiy elektrod rolini
elektrolitning o ‘zi o£ynaydi) qoplamli kondensator b o ‘lib qoladi. Bunday
kondensatorlarda izolatsiyalovchi pardaning qalinligi juda yupqa bo lg an i
uchun siglm i juda katta boiib, ular radiotexnikada ko‘p qollaniladi. Ammo
uning ishlatilishida katta tok o ‘tib, qutblanish
natijasida izolatsiyalovchi parda yo‘qoladi,
kondensator ishdan chiqadi.
6) Turli dielektrik qatlamli yassi kondensator.
K o n d e n sa to r q o p la m ala ri orasidagi fazo
dielektrik doimiysi
£ ] va e
2
b o lg an ikkita di
elektrik qatlam bilan to ld irilg an va qatlam -
larning qalinligi esa mos ravishda
d x va
d 2
b o lsin (44, b-rasm). Bunday sistemaning sig‘i-
At
mi
C =
munosabat bilan aniqlanadi.
2
Ammo jism dielektrikning ajralish chega-
ralarida elektr maydon kuchlanganligi bog£-
44 a-rasm.
5 3
langan zaryadlar vujudga kelishi tufayli
° ‘zgaradi. Zaryadlangan qoplam alar
V
'
orasidagi muhit bolm aganidagi maydon
E 0 - 4na b o ig a n b o ls a , en d i ular
44, b-rasm.
• ,
,
г
— ^ ° ~ i
o r a s id a g i m a y d o n
^1
_
va
v _ 4 ™ 2
2
ga teng bo iadi. Qoplamlardagi zaryad
e 2
q =<7S =
— S'
4тг
Qoplam alardagi potensiallar ayirmasini har bir qatlamdagi m aydon
ning kuchlanganligi bilan hisoblash mumkin. Ikki dielektrik chegarasidagi
potensialni
cp' bilan, qoplamalardagi potensialni ф, va
(p2 bilan belgilasak,
Ye j va Уе
2
ifodani quyidagicha yozish mumkin:
7s>
Do'stlaringiz bilan baham: