J kamolov, II. Ismoilov


-  §.  Erkin  elektromagnit  tebranishlar  davri  va  chastotasi



Download 7,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet173/237
Sana05.09.2021
Hajmi7,98 Mb.
#165801
1   ...   169   170   171   172   173   174   175   176   ...   237
Bog'liq
Elektr va magnetizm

73-  §.  Erkin  elektromagnit  tebranishlar  davri  va  chastotasi
Konturdagi  kondensator  qoplamalariga  berilgan  (±energiyasining  razradlanishidagi  magnit  maydon  energiyasiga va aksincha, 
aylanib turishiga xususiy yoki erkin elektromagnit tebranishlar deyiladi. Siste- 
maga qancha ko‘p energiya berilgan bo"Isa (kondensator va g£altakdan iborat 
sistemaga) konturdagi tebranish amplitudalari ham shuncha katta boiadi.
K ondensator  qoplamlaridagi  zaryad  yoki  konturdagi  tok  bir  m arta 
to liq  tebranishi uchun ketgan vaqt  oralig‘iga elektromagnit tebranishlar
13-


davri  deb  ataladi.  Konturdagi  elektr  tebranishlarni  kvazi  elastik  kuch 
ta ’sirida 
(—k x )
  tebranayotgan moddiy nuqtaning tebranishlariga o£xshatish 
mumkin.  Yuqorida  qayd  qilganimizdek  (77)  uzluksiz  ravishda  moddiy
kx2
 
m u 2
nuqtaning 
potensial energiyasi 
kinetik energiyaga aylanib turadi
va  aksincha.  va  energiyalarni  konturdagi  tebranish  energiyasi  bilan 
solishtirsak,  konturning  potensial energiyasiga,  esa g‘altakdagi o‘zinduksiya 
magnit  maydon  energiyasiga  mos  keladi  (159-rasm).  Elektr  va  magnit 
maydonlaming o‘zaro bir-biriga aylanib turishi garmonik qonun (sinusoida 
yoki kosinusoida)ga ko‘ra ro£y beradi.
Vaqtning dastlabki momenti t= 0  da qoplamalardagi zaryad  ± 
q
  bo'lsin. 
Kalit ulangach (158-rasm) razradlanish boshlanib, konturda I tok g'altakda
£ 
-   - i "
"J 
dt
0 ‘zinduksiya elektr yurituvchi kuch vujudga keladi.  Kirxgofning ikkinchi 
qoidasiga ko‘ra ixtiyoriy berk konturdagi kuchlanish tushishlarining yig£indisi 
elektr yurituvchi kuchga teng.  K onturda RqO bo£lganligi sababli potensial 
tushuvi  faqat  kondensator  qoplamalaridagina  ro£y  beradi  xolos.  Bu  esa 
g'altakda vujudga kelgan o £zinduksiya EYUK ga teng.
Q
Vaqtning  keyingi  paytlarida  qoplamalardagi  potensial  ~   ga  teng
L/
b o £lganligidan  Kirxgofning  ikkinchi  koidasi

j  d l

C  ~  ~  ~dt
 
(7
  3)
ifodadan iborat bo£ladi.  Biroq konturdagi tok
dq
' • 7 ,
 
<7
 4 >
ga  teng.  U  holda  (7.4)  ni  yana  bir  m arta  differensiallasak,  konturdagi 
zaryadning  o ‘zgarishini  ifodalaydigan  vaqtga  ko£ra  ikkinchi  tartibli 
differensial tenglamani  hosil  qilamiz:
1 9 4


d r
  ' 
с
Bu tenglam a mexanikadagi kvazi kuch ta ’siridagi  m massali moddiy 
nuqtaning  erkin  tebranish  tenglamasi:
d2x 
1
m
 — — 
+  kx
  =  0  ga 
(7 .6)
dt
ko‘rinish jihatidan o ‘xshashdir.  Shu sababli (7.6) ning yechimi ham  shakl 
jihatidan  (7.5)  ning  yechimi  bilan  o ‘xshash  b o ‘ladi.  Faqat  (7.6)  dagi  m
1
va к lami (7.5) ni L va  “   lar bilan taqqoslash mumkin.  U holda konturning 
tebranish  chastotasi:

Download 7,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   169   170   171   172   173   174   175   176   ...   237




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish