J kamolov, II. Ismoilov

41-§.  Elektrolizning  tcxnikada  qoilanllishi
Yuqoridagi paragraflarda elektrolitlardan tokning hosil bo‘lishini qarab 
chikdik.  Endi bu hodisalardan texnikada qanday maqsadlarda foydalanilishini 
qarab chiqaylik.
1. 
Elektrometallurgiya  eritilgan  rudalarni  elektroliz  qilish  yo‘li  bilan 
aluminiy,  natriy,  magniy,  berilliv,  va  boshqa  nodir  metallarni  ajraiib 
olishdir.  M asalan,  aluminiy olish  uchun  xom  ashyo sifatida gil tuproqqa 
ega b o ‘lgan mineral  (
Л12О
ъ) boksitlar xizmat 
qiladi.  Elektrodlar  sifatida  ko£mir  plastinalar 
qo£llanilgan elektrolitik vannaga solinadi  (84- 
rasm).  Elektrodlar orasidan tok oiishi natijasida 
ajralgan issiqlik hisobiga rudalar erigan holatda 
ushlab turiladi.
Shuningdek, sanoatda, texnikada ko£p ishla- 
tiladigan  toza  m etallar,  asosan,  elektroliz 
yordamida olinadi.  Bunday usul bilan kimyoviy 
jihatdan toza  metall  olish  rafinlash  deb ataladi.
1  09
84-rasm.

---

Masalan,  elektrolitik  mis  olish  uchun  elektroiit  sifatida  mis  kuporosining 
suyultirilgan  sulfat  kislotasidagi  eritmasi  olinadi.  Yupqa  mis  plastinkalari 
elektrodlar sifatida ishlatiladi.  So‘ngra elektroiit dan katodning har bir kvadrat 
metriga 250 A dan oshmaydigan qilib tok o ;tkaziladi. Toza mis katodga olirib 
qoladi, anod esabu vaqtda erib ketadi, bunda faqat mis eriydi, aralashmalari 
esa g‘ovak cho‘kma hosil qilib. asta-sekin vannaning tubiga cho‘kadi.  Oltin, 
kumush,  rux,  qalay va boshqa metallar ham shu tariqa rafinlanadi.