J kamolov, II. Ismoilov

d o
 
ё а ortsa energiyasi  rnos ravishda 
d W
 
ёа massasi 
dm
 
ga ortadi:
dW   =  dm  c 2
Dinamikaning  massaning  tezlikka  bog‘lanishini  e ’tiborga  oluvchi 
harakat tenglamasini yozsak,  u  quyidagicha b o iad i:
d i m » )
  =  
F
 
dt
yoki 
m do
 
+  
о  dm 
= 
Fdt
 
energiya  o ‘zgarishi 
dW  
= 
Fdx 
= 
F odt
 
ga teng.  Impuls okzgarishi energiya o‘zgarishini tezlikka nisbati bilan aniqlanadi:
, 
, 
d W  
c 2 dm
 
m a o
  + 
yjam  =
----- = ---------
и 
и 
d
dm
 
1
Vе '  
J
Bu  tenglamani 
m 
2
 
d 2  ko‘rinishda  yozib,  integrallasak,
с
m
m
  =
quyidagini  hosil  qilamiz: 
I 
\j
2 5 3

---

Shunday  qilib,  zarraning juda  katta  tezlikdagi  harakatlarida  ( —■
~1)
с
elektrom agnit  massa  tezlik  ortishi  bilan  ortadi.  Shuning  uchun  tez
•*>
elektronlar  bilan  o ‘tkazilgan  tajriba  natijalariga  mos  keladi:  —   = 
x ,
c~
dm
  _  
]
-----
dx__  f n  m  -  
(>n (\
  _  
+ 
с   x
  -   О, 
С
  = 
i n   m
0. U holda
m
 
2  1  — jt 
2
_i 
m  = 
m 0
£n —   =  £n{
 1  -   x)  2  ч  Voki 
m 
f
 
^ 2".
A  1  -   ~
V 
c"
95-  §.  Elektromagnit  lolqinlar  shkalasi
Elektromagnit  to lq in larn in g   chastotalari  va  to ‘lqin  uzunliklari  dia- 
pazoni juda keng. Turli chastotali to lq in lar xossalari va hosil qilish usullari 
jihatidan farqlidirlar.  G .G res o ‘z tajribalarida turg‘un elektromagnit hosil 
qilish  orqali  to lq in  uzunligi bir necha o i l   m etrdan 0,6 m gacha b o ‘lgan 
to lq in larn i,  P.N.  Lebedev 6-10 3m gacha, A.  A.  Glagoleva—Arkadyevalar 
10 4m gacha b o ig an  elektromagnit tolqinlarni hosil qilganlar.  Shu jihatdan 
elektromagnit to lq in la rn i bir necha turlarga b o lish  zaruriyati tug‘ilgan. 
Elektromagnit tolqinlarning bunday bolinishi 9-jadvalda keltirilgan b oiib, 
u  elektromagnit  to lq in la r  shkalasi  deyiladi.
9  - j   a  d v  a  I