J jaloloy, A. Fattaxov, I. Axmedov, I. Xotamov, G. Xodjamuratoya, A. Azlarova, A. Shadmankulov, D. Jaloloya, D. Qosimov

P11 1 2 .5
C
2
Q - sotish
2
6
1 0
1 4 .2 1 7 .3
miqdori (m ing
Q1 
Q 2
5-rasm.
Marketingli vositalarning savdo hajmiga ta’siri
Mikroiqtisodiy modellarda esa, talabni (Q1 dan Q2 gacha) 
ko‘paytirish uchun asosan, narxni (PI dan P2 gacha) tushirish (c 
nuqtagacha) lozimligi ta’kidlangan. Bizning misolimizda bunday hoi 
ro‘y bermadi. Rasmga ushbu vaziyatni solishtirishimiz mumkin. Kuzgi- 
bahorgi oyoq kiyimiga ehtiyoji mavjud erkaklar (1-boqich) poyabzallar 
haqida axborotlarni buyum bozorlaridan va do‘konlardan qidira 
boshlashgan (2-bosqich). Bunda «VISO» QK mahsulotining tashqi 
ko'rinishi alohida ko‘zga tashlanib, o'zgacha joziba kasb etadi. Xaridor 
aynan shu mahsulotga e’tiborini qaratib, savdo markasida yozilgan 
m a’lumotlarni o‘rgangan. Biriktirilgan charm bo‘lagi esa, mahsulotga 
nisbatan ishonchini orttirgan. Natijada, xaridorlarda aynan shu 
mahsulotga bo‘lgan ijobiy munosabat yoki moyillik hosil bo‘lgan. 
Shakllangan moyillik muqobillarni baholash (3-bosqich)da katta 
ustunlikni ta ’minlaydi. Sotib olish to ‘g‘risida qaror qabul qilish (4- 
bosqich)da esa, katta ustunlikka ega bo‘lgan moyillik asosida korxona 
mahsuloti tanlandi.
Bu yerda: a — R1 va Q1 larning o ‘zaro kesishishi; b — PI va Q2 lar- 
ning o'zaro kesishishi; c — P2 va Q21arning o ‘zaro kesishishi.
Demak, poyabzalning tashqi ko'rinishi (rangi)ni o ‘zgartirish, savdo 
markasida sifat ko'rsatkichlarini yozib qo'yish, charm bo‘lagidan 
na’muna sifatida biriktirish orqali korxonaning mahsulotini ko'proq 
sotishga erishildi.
Korxona o ‘zining marketingli vositalari bilan iste’mqlchilaming 
«sotib olish uchun qaror qabul qilish jarayoni»ning 2-bosqichida ta’sir 
eta oladilar. Marketing tadbirlarining ta’siri tufayli erishilgan natija

---

marketingning samarasini ifodalaydi. Bizning misolimizdagi marketing 
samarasi quyidagicha (3-formula asosida):
м сф