J jaloloy, A. Fattaxov, I. Axmedov, I. Xotamov, G. Xodjamuratoya, A. Azlarova, A. Shadmankulov, D. Jaloloya, D. Qosimov

Xulosalar
Barcha mamlakatlar iqtisodiyotida banklar «qon tomir» vazifasini 
b ajarad i. U lar jiz m o n iy va y u ridik sh a x sla rn in g b o ‘sh tu rg a n
mablag‘larini saqlash, om onatga olish va unga foizlar to ‘lash, kreditga 
b e ris h va u n d a n fo izlar u n d ir is h , pul o ‘tk a z m a la r i b o ‘y ic h a
operatsiyalami amalga oshiradi. Bu jarayonni tizimli ravishda va optimal 
tarzda yoMga qo‘yishda bank marketingi asosiy rol o ‘ynaydi. Bank 
xizmatlarining bozori qatnashadigan subyektlari va tovarining xususiyati 
bilan boshqa bozorlardan farqlanadi. Bo‘sh pul mablag'lari mavjud 
b o ‘lgan va ularni om onatga topshirm oqchi b o ‘lgan yoki o ‘z hisob- 
kitob raqamiga ega b o ‘lishga ehtiyoji bo‘lgan yoki pul mablag‘larini 
kredit asosida olishga ehtiyoji bo'lgan yuridik va jismoniy shaxslar ushbu 
bozorning iste’molchilari hisoblanadi. Bank esa, xizm at ko‘rsatuvchi 
(ishlab chiqaruvchi) sifatida ishtirok etadi. U shbu bozorning tovari-bu 
iste’molchilaming pul mablagMari sohasida paydo bo'lgan ehtiyojlami 
qondirish maqsadida bank to m on id an ko‘rsatayotgan xizmatlaridir.
Banklarda marketing faoliyatining qay tarzda shakllanishi bir qancha 
omillarga bog‘liq. Ular: bankning qaysi sohada ixtisoslashganligi; tijorat 
yoki davlatga tegishliligi; ko‘rsatayotgan xizmat turlari; iste’m olchi- 
larining xususiyatlari va boshqalar. U lard an eng asosiysi — bu 
iste’molchilaming xususiyatlaridir. Hozirgi kunga kelib, bank marketingi 
to m o n id a n iste’m olchilarning ehtiyojlarini qo n d irish m aqsadida

---

kreditlar berish, pul o ‘tkazish operatsiyalarini bajarish, depozitlarga 
qabul qilish, sayyor banklar faoliyatini yo‘lga qo'yish, minibanklarni 
tashkil qilish, plastik kartochkalar, kredit kartochkalar, cheklar, valuta 
almashtirish va h.k.lar bo‘yicha xizmatlar ko‘rsatish tashkil qilingan.
Bank xizmatlarining hayotiylik davri 4 bosqichdan iborat: joriy qilish, 
o'sish, yetilish, pasayish. Hayotiylik davri va uning bosqichlarini qisqa 
yoki uzoq boUishi bir qancha omillarga bog‘liq. Ular: bank xizmatlarining 
turi, sifati, narxi; ommaviyligi, iste’molchilarning ehtiyojlari va ulaming 
o ‘zgarishi, raqobatchi banklar xizmatlarining raqobatbardoshligi va 
boshqalar.
Bank marketingini takomillashtirish b o ‘yicha quyidagilarni amalga 
oshirish maqsadga muvofiq: xizmat ko‘rsatish sifatini yaxshilash va 
ulami universallashtirish; xalqaro va mahalliy miqyosda pul k o ‘chirish 
operatsiyalarini bajarish muddatlarini qisqartirish; minibanklar sonini 
ko'paytirish; plastik kartochkalardan foydalanishni ommaviylashtirish; 
kredit kartochkalami muomalaga kiritish va boshqalar.