J izzax politexnika instituti «iqtisodiyot va menejment» kafedrasi «iqtisodiyot nazariyasi» fanidan

3. Postkeynschilik iqtisodiyoti

Makroiqtisodiyot sohasini tushunnib borganimiz sayin biz bozor iqtisodiyotiga asoslangan makroiqtisodiyot Keynsning kitoblari orqali topilgan ma’lum bir qonuniyatlarga asoslanishini ko’rib boramiz. Bu holat Keyns makroiqtisodiyot to’g’risida aynan nima demoqchiligini ifodalagan yakdillikka ega bo’lishda iqtisodchilarning umumiy qobiliyatsizligidan paydo bo’ldi. 1970-yillarga kelib, Sidney Veyntraub va Pol Davidson tomonidan Atlantika okeani bo’yida va iqtisodiy maktab sifatida dunyoga tanilishiga imkon bergan asosiy neokeynschilik modeli tanqidini aniq va ravon ifodalashda Angliya birlashgan kuchlarini o’z ichiga olgan Jon Robinson va Jon eatvell tomonidan bir iqtisodiy guruh shakllandi. Ular o’zlarini postkeynschilar deb atadilar, 1974-yilda o’zlarining tashkiliy majlisini o’tkazishdi hamda Journal of Post-Keynesian Economics (JPKE) (Postkeynschlik iqtisodiyoti jurnali) nashrdan chiqarildi. Ushbu jurnalning dastlabki nashrida turli xil asoschilar va qo’llab-quvvatlovchilar postkeynschilik iqtisodiyoti asli nimani anglatishi haqida so’z olib bordilar. Jon Robinson bu iqtisodiyotni “kelajak va o’tmish o’rtasidagi farqli tomonlarni hisoblab beruvchi tahlil metodi” deb atadi. J. K. Gelbreyt uni “sanoatlashgan jamiyat uzluksiz va organik o’zgarishlar jarayonida bo’lib, davlat siyosati bu kabi o’zgarishlarga moslashib boradi va shunday davlat siyosatini yo’lga qo’yish bilan tizim yaxshilanadi” deya ifodalab o’tadi. Boshqa iqtisodchilar esa turlicha masalalrga e’tibor qaratishadi, ammo ularning barchasi neoklassik va neokeynschilik iqtisodiyoti o’zini oqlamaganini e’tirof etadilar. Ular o’zlaricha qarashlarni amalga oshirdilar va shuning uchun bozor makroiqtisodiyotini “begona keynchilik” deya nomlab, keyns yo’nalishiga sodiqlikning haqiqiy namoyondalari sifatida maydonga chiqdilar.