J izzax politexnika instituti «iqtisodiyot va menejment» kafedrasi «sifat menejmenti» fanidan

Metrologik ta’minotning uz oldiga kuygan asosiy maksadlari:

• 
  maxsulot sifatini, ishlab chikarish va uni avtomatlashtirishni samaradorligini oshirish;
  
• 
  detallar va agregatlarning uzaro almashuvchanligini ta’minlash;
  
• 
  moddiy boyliklarning va energetik resurslarining xisobini olib borish ishonchliligini ta’minlash;
  
• 
  atrof-muxitni ximoya kilish;
  
• 
  salomatlikni saklash va xokazolar.
  

Metrologik ta’minot darajasi maxsulotning sifatiga bevosita ta’sir kiladi. Bu ta’sir samaradorligini yanada oshirish maskadida metrologik profilaktika ishlariga va ishlab chikarishni tayyorlashdagi metrologik ta’minot masalalariga aloxida axamiyat beriladi. Bu esa o’z vaktida respublikamizda bozor munosabatlarini yanada chukurrok shakllanishiga va ishlab chikarilgan maxsulotlarning eksport imkoniyatini oshirilishiga munosib zamin yaratdi.

8. 
   O’lchovlar va og’irliklar bo’yicha xalqaro tashkilot.
   

Maxsulot sifatini tekshirish va nazorat qilish, metrologik laborotoriyalarni akkreditatsiya qilish milliy o’lchash tizimlariga asolangan xarakatlar bilan bog’liqdir. Maxsulotni standart talablariga muvofiqligini bam,olashda turli xil parametrlar, ya’ni maxsulotning o’z tavsifnomalaridan tortib uni saqlash, tashish va foydalanishdagi tashqi ta’sir parametrlarini bdchash amalga oshiriladi. Majburiy talablarga tovarning muvofiqligini belgilovchi sertifikatlashtirish sinovlarida bilchashlarning metodikasi va amaliyoti natijalarning taqqoslanishiga ta’sir etadi va bu xolat sertifikatni tan olish bilan bog’liqdir. Bunda agar maxsulotni sertifikatlashtirishning va sinov natijalarining taqqoslanuvchanligining zarur sharti bbdgan bilchashlarning yagonaligi ta’minlansa, metrologiya xalqaro savdo manfaatlarini ta’minlagan bbiladi. Ushbu vazifa metrologiya bo’yicha xalqaro tashkilotlarning asosiy vazifasi m,isoblanadi. Metrologiya bbiyicha xalqaro tashkilotlarning say-xarakatlari tufayli dunyoning kupchilik mamlakatlarida fizik kattaliklarning xalqaro birlik tizimi (SI) qabul qilingan. Bundan tashqari taqqoslama atamalar amal qilmoqda, bdchov vositalarining metrologik tavsifnomalarini normalashtirish, bdchash vositalarini sertifikatlashtirish, seriyali maxsulotlarni ishlab chiqarishdan oldin bdchash vositalarini sinash bbiyicha tavsifnomalar qabul qilingan. Metrologiya bbiyicha xalqaro tashkilotlar ISO va MEK tashkilotlari bilan yaqindan xamkorlik qiladi. Yirik xalkaro metrologiya tashkilotlariga ulchovlar va og’irliklar bo’yicha xalqaro tashkilot (MOMV) va konunchilik metrologiyasi buyicha xalkaro komitet (MOZM) xisoblanadi.

8. 
   Metrologiya soxasida konunlashtiruvchi xalkaro tashkilot (MOZM).
   

Xalkaro mikyosda metrologiya soxasida konunlashtiruvchi xalkaro ashkilot xam mavjuddir. Uni kiskartirilgan xolda MOZM (Mejdunarodnaya organizatsiya zakonadatelbnoy metrologii) deb ataladi.Bu tashkilotning asosiy maksadi - davlat metrologik xizmatlarni va boshka milliy muassasalarning faoliyatlarini xalkaro mikyosda muvofiklashtirishdir.