J., Barakayev N. R. Tizimli tahlil va qaror qabul qilish asoslari

2.YAcheykalar nazariyasi
. Soha batafsil ishlab chiqilganligi sababli 
ajratish kerak bo‘lgan tizimli tadqiqotlarning jihatlaridan biri bo‘lib muayyan 
chegaraviy sharoitlar bilan birlikdan tashkil qilingan tizimni o‘rganuvchi 
yacheykalar nazariyasi hisoblanadi, bunda ushbu birliklar o‘rtasida o‘tkazish 
jarayoni bo‘ladi. Bunday yacheykali tizimlar, masalan, «zanjirli» yoki 
«so‘rg‘ichli» tuzilmaga ega bo‘ladi (yacheykalar zanjiri yoki periferiyali 
yacheykalar bilan birga xabarlashadigan markaziy yacheyka). Uchta va undan ortiq 
yacheyklar tizimida mavjud bo‘lganda matematik qiyinchiliklar katta bo‘ladi. 
Bunda Laplas o‘zgarishidan va tarmoqlar va graflar apparatidan foydalanish 
sababli tahlil qilish mumkin. 
3. Ko‘plik nazariyasi
. Tizimlarning umumiy formal xususiyatlari va berk 
va 
ochiq 
tizimlarning 
formal 
xususiyatlari 
ko‘plab nazariya tilida 
aksiomatizatsiyalangan bo‘lishi mumkin. Matematik noziklik bo‘yicha ushbu 
yondashuv juda qo‘pol va tizimning va tizimning «klassik» nazariyasining maxsus 
formulirovkadan farqlanadi. Tizimning aksiomatizatsiyalangan nazariyasining real 
muammoli tizimli tadqiqotlar bilan aloqasi sustligi namoyon bo‘ldi.
4.Graflar nazariyasi
. Ko‘plab tizimli muammolar ularning miqdoriy 
nisbatlariga emas, balki tizimning tuzilmali va topologik xususiyatlariga 
taalluqlidir. Bu holatda bir nechta turli yondashuvlardan foydalaniladi. Graflar 

---

31 
nazariyasida xususan, orientirlangan graflar (digraflar) nazariyasida topologik 
makonda taqdim etiladigan relyasion tuzilma o‘rganiladi. Ushbu nazariya 
biologiyaning relyasion jihatlarni tadqiq qilish uchun qo‘llaniladi. Magmatik 
ma’noda u matritsali algebra bilan o‘z modellari «o‘tkazadigan» quyi tizimlarni 
o‘z ichiga olgan tizimlar ko‘rib chiqiladigan yacheykalar nazariyasining bo‘limi 
bilan, natijada ochiq tizimlar bilan bog‘liq bo‘ladi.