J., Barakayev N. R. Tizimli tahlil va qaror qabul qilish asoslari

Strukturaviy rivojlanmagan muammolarni tizimlashtirish metodikasi 
va uning talablari.
Ushbu sinf muammolarini echish uchun ekspert baholash usullaridan 
foydalanish iaqsadga muvoffiq. 
Tekshirishni boshlash va tekshirish olib borish quyidagi bosqichlarni o‘z 
ichiga oladi: 

Tekshiruv maqsadlarini aniqlash; 

Tahlilchi-iutaxassislar guruhini to‘zish; 

Ekspert guruhini to‘zish; 

Tekshiruv amaliyoti va ssenariysini to‘zish; 

Ekspert axborotini eg‘ish va tahlil qilish; 

Ekspert axborotini qayta ishlash; 

Ekspertiza natijalarini tag‘lil qilish va qaror qabul qilish. 
Tayanch iboralar: 
Tizim, metodologiya, xujum, ekspert, usul, baxo, 
me’yorlar,optimal natija, axborot , ekvifinallik, yaxlitlik. 
Nazorat savollari 
2.
Tizimli tahlil metodologiyasi nima? 
3.
Tizimli tahlil usullari.
4.
Maqsadlar daraxti, aqliy hujum tahlili ni ifodalang?
5.
Delfi usuli (Ekspert baholari usuli), morfologik usul nima? 
6.
Tizimli tahlilda eksperiment usuli tushuntiring.
7.
Tizimli tahlil tamoyillarini ifodalang. 
8.
YAkuniy maqsad tamoyili, ulchash tamoyili,ekvifinallik (o‘zgaruvchanlik) 
tamoyilini tushuntiring. 
9.
YAxlitlik tamoyili, bog‘liqlik tamoyili ifodalang. 

---

83 
10. Modulli barpo etish tamoyili tushuntiring. 
11. Ierarxiya tamoyili , funksionallik tamoyili ayting, 
 
1.2. TIZIMLI TAHLILDA MUAMMONI ASOSINI SHAKLLANTIRISH VA 
ECHISH. 
6-MAVZU. AMALIY VAZIFALARNI XAL QILISHDA TIZIMLI 
TAHLILDAN FOYDALANISH. 
1.Ma’ruzaning ta’lim texnologiyasi 
Vaqti - 2 soat 
Talabalar soni: 5-10 nafar 
O‘quv mashg‘ulotining shakli 
Axborot ma’ruza, va “B.B.B” jadvali 
grafik organayzeridan foydalangan holda. 
Ma’ruza mashg‘ulotining rejasi 
1.Amaliy vazifalarni xal qilishda tizimiy 
tahlildan foydalanish 
2.Muammoni echishda tizimli tahlildan 
foydalanish jarayonlarining bosqichlari.
3.Muammoni 
xal 
kilishda 
muammo 
echimining me’yorlari. 
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi:
. Amaliy vazifalarni, muammolarni xal qilishda 
tizimiy tahlildan foydalanish, uning bajarish bosqichlari va
muammo echimining me’yorlari haqida ma’lumot berish. 
Pedagogik vazifalar:

amaliy vazifalarni xal qilishda tizimiy 
tahlildan foydalanib zarur qarorlar kabul 
kilinadiki, ular uchun
 
alternativa qidirish:
1. Evristik modellashtirish. 2. Ekspert 
baholash. 3. Tizimli tahlil. 4. SWOT-
tahlil. 5. CHora tadbirlar daraxti (echimlar 
daraxti). 6.Blok sxema usuli. 7. "Akliy 
O‘quv faoliyatining natijalari: 
Talaba: 

vazifalarni xal kilishda, ma’lum 
qaror 
qabul 
qilishda 
alternativa 
kidirish kerakligi va ularni qidirishda 
turli usullardan foydalanish kerakli-
gini tushunub oladi; 

---

84 
hujum" usullari yordamida bajarili-shini 
yoritadi. 

muammoni echishda tizimli tahlildan 
foydalanish jarayonlari-ning bosqichlari; 

muammoni tanlash, muammoni qo‘yish 
va murakkablik darajalarini chegara-lash, 
maqsad 
va 
vazifalar 
ierarxiyasini 
o‘rnatish, vazifani echish yo‘lini tanlash, 
modellashtirish, taxminiy strategiyalarni 
aniqlash, natijalarni kiritish ekanligini 
ko‘rsatib beradi.

muammoni 
xal 
kilishda 
muammo 
echimining me’yorlari
: 
nizoning mav-
judligi, nizolilik noaniqlik, bir xil ma’noga 
ega bo‘lmaslik, riskning 
mavjudligi, 
ko‘pjihatlilik, komp-lekslilik, o‘zi hal 
bo‘luvchanlik, 
evolyusiyaviylik 
(tadrijiylik) ekanligi ko‘rsatib beradi. 

muammoni 
tanlash, 
muammoni 
qo‘yish va murakkablik darajalarini 
chegaralash, maqsad va vazifalar 
ierarxiyasini 
o‘rnatish, 
vazifani 
echish 
yo‘lini 
tanlash, 
modellashtirish, 
taxmi-niy 
strategiyalarni aniqlash, natijalarni 
kiritish tizimli tahlildan foydalanish 
ning asosiy bosqichlari ekanligini 
bilib, tushunib oladi. 

amaliyotda 
echilishi 
kerak 
bo‘lgan muammolarni xal kilishda 
tizimli tahlildan foydalanilganda 
muammo 
echimining 
meyorlari 
borligi ni tushunadi va ko‘nikma 
xosil qiladi. 
O‘qitish uslubi va texnikasi 
Axborot ma’ruzasi, blits-so‘rov,
taqdimot, 
grafik 
organayzer 
texnikalari foydalaniladi. 
O‘qitish shakli 
Frontal ma’ruza, individual, guruh, 
bilan ishlash 
O‘qitish vositalari 
Ma’ruza matni, proektor, qog‘oz, 
marker, KT/OTV, doska, bo‘r 
O‘qitish sharoitlari 
Jihozlangan auditoriya