J., Barakayev N. R. Tizimli tahlil va qaror qabul qilish asoslari

Tayanch iboralar:
tuzilma, tizim, shakl, ko‘plilik, gipotetik tuzilish, 
tuzilmali tahlil, invariantlik, tizimcha, struktura, dekompozitsiya, tadkikit bosqichi. 
Nazorat savollari 
1.
Tizim asosiy belgisi va ko‘rsatkichlari ifodalang? 
2.
 
Tizim elementlari nima tushuniladi?
.
3.
Tizimga kirish va chikish nimani ko‘rsatadi? 

---

71 
4.
Tizimning turlari ( klassifikatsiyasi) ko‘rsating? 
5.
Tabiiy va su’niy, aralash tizim deganda nima tushuniladi? 
6.
Tizim shakli va tuzilishi haqida nimalarni bilasiz? 
7.
Oddiy va murakkab tizimlar deganda nima tushuniladi? 
8.
Dinamik, statik, deterministik, extimolli, chiziqli va chiziqsiz tizimlarini 
ifodalang. 
9.
Tizimning prinsiplari keltiring. 
10.
Tizimlilik tamoyili, ierarxiyalik, funksionallik va x.k prinsiplarni ifodalang. 
 
5-MAVZU. TIZIMLI TAHLIL METODOLOGIYASI 
1.Ma’ruzaning ta’lim texnologiyasi . 
Vaqti - 2 soat 
Talabalar soni: 5-10 nafar 
O‘quv mashg‘ulotining shakli 
Axborot ma’ruza va “B.B.B” jadvali 
grafik 
organayzeridan 
foydalangan 
holda. 
Ma’ruza mashg‘ulotining rejasi 
1.Tizimli tahlil usuli va metodologiyasi 
2.Tizimli tahlil tamoyillari. 
3.Tizimli tahlilda mos kelmaslik va 
farqlarni 
topish, 
me’yorlarni
shakllantirish metodikasi.
 
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi:
Tizimli tahlil strukturasidagi tuzilmali 
yondashuv, tahlil strukturasidagi dekompozitsiya va tadqiqotning bajarilish 
bosqichlari haqida ma’lumot berish. 
Pedagogik vazifalar:

tizimli tahlil
 
usullari: maq-sadlar 
daraxti, aqliy hujum, Delfi usuli, 
morfologik usul, eksperiment usuli 
hozirgi paytda amaliyotda sa-marali 
O‘quv faoliyatining natijalari: 
Talaba: 

hozirda murakkab muammolarni 
tadqiqida qo‘llanilayotgan
 
usullari 
va uning metodologiyasi asosiy 
bajariladigan ishlar haqida ma’lumot 

---

72 
qo‘llanib kelinayapti. Meto-dologiya 
haqida 
gapirganda 
bir 
butun
metodologiya mavjud emasligi, lekin 
aksariyat holda: tizim amal qilish 
qonunini 
belgilash, 
muqobil 
algoritmlarni shakllantirish va bo‘-
laklarga ajratish, tahlildan o‘tka-zish va 
tizimni 
birlashtirish, 
eng 
yaxshi 
variantni tanlash tizimli tah-lilning 
barcha usullari uchun umumiy ishlar 
hisoblanishi ko‘r-satiladi. 

tizimli tahlil tamoyillari-murak-kab 
tizimlar 
bilan 
ishlash 
tajriba-si 
umumlashmasi umumiy xususiyatda-gi 
ayrim holat ekanligi, ularga: yaku-niy 
maqsad, o‘lchash, ekvifinallik, yaxlitlik, 
bog‘liqlik, modulli tuzi-lish, ierarxiya, 
funksionallik, ri-vojlanish (tarixiylik, 
ochiqlik), 
markaz 
tasarrufidan 
chiqarish, mav-humlik tamoyili tizimli 
tahlilga mansub ekanligi tushuntiradi. 

tizimli tahlilda mos kelmaslik va 
farqlarni topish, me’yorlarni shakl-
lantirish metodikasi asosan mos-likni 
baholash 
(conformity 
assessment)
talabni bajarilishini bevosita va bilvosita 
aniqlash. Mos-likni baholanishi uch 
funksiya ketma-ketligi sifatida kelishi: 
«tanlov» 
(selection), 
«aniqlash» 
oladi; 

murakkab tizimlar bilan ishlash 
tajribasi umumlashmasi umumiy 
xususiyatdagi 
tizimli 
tahlil 
tamoyillari haqida ma’lumotga ega 
bo‘ladi;