Ж. ¡ Ам и д ов к. Ишлок, хужалик машиналарини лойихалаш



Download 8,39 Mb.
Pdf ko'rish
bet66/193
Sana24.02.2022
Hajmi8,39 Mb.
#185802
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   193
Bog'liq
кишлок хужалигини машиналарини лойихалаш

4 5 -М
69-расм. Уругларнинг горизонтал текисликда жойлашишига караб экиш
усуллари (улчамлар сантиметрда берилган):
а — каторлаб; — т о р к ато р л аб ; в — I ирц^а: ? — лен таси го н ; д — кенг цаторлаб; е —  
у я л а б ; ж  — квадрат-уялаб; з  — доналаб 8 :иш
чопи^ килинадиган экинлар (лавлаги, маккажухори, чигит ва 
бошцалар) экилади.
У я л а б э к и ш д а (69- раем, 
е) ^аторлар ораси 60— 100 см, 
1
^атордаги у ял ар ораси 15—30 см булади. ^атордаги уялар ора­
си цисца б улганидан бу усул 
серуялаб экиш. деб >^ам аталади. 
^ а то р л а р ораси 90 см, уялар ораси 30 см, уядаги урурлар сони 
4 булса, бу 9 0 X 3 0 X 4 тарзида ёзилади.
К в а д р а т-у я л а б (ёки турри турт бурчакли-уялаб) э к и ш
усули (69- раем, 
ж) экинларга икки йуналишда механизмлар 
билан ишлов бериш ма^садида ^улланилади. Бунда 
1
^атор ора- 
ларининг кенглиги ^атордаги уялар орасига тенг, яъни уялар 
квадратлар (турри туртбурчаклар) чувдисида жойлашади. Квад- 
рат-уялаб экувчи сеялкалар аппаратларга режа симидан ^ара- 
кат узатувчи м еханизм лар ва уя ^осил ^илувчи 
аппаратлар 
билан 
ж и ^ о з л а н а д и .
Р е ж а симини бир ^олатдан иккинчи ^олат- 
га кучиришда 4 — 6 киши цатнашади, иш унуми паст булади, 
ишларнинг таннарх и ошади. Ишни осонлаштириш учун уруглар 
аввал ^аторлаб экилади, ни^оллар униб чиадач, 
цаторларни 
кундалангига культивация ^илиб, 5 0 X 60 ёки 60X60 см ли квад­
ра т ч у щ исид а 3 — 5 та ни^олли уялар цолдирилади.
Б и р д о н а л а б э к и ш д а
(69- раем, з) уруглар ораси 
5 —20 см булади.


2- §. С Е Я Л К А Л А Р Г А К ?Й И Л А Д И Г А Н А Г Р О Т Е Х Н И К А
Т А Л А Б Л А Р И
Дон, сабзавот, полиз экинлари, толали экинлар уругини ^а- 
торлаб.’ уялаб, лентасимон, пунктирлаб экувчи машиналар 
сеял­
ка деб аталади. Экиш технологик ж араён и асосий икки ишдан: 
таъминлаш сигими (яшик, бан ка)д аги уругларни сошникларга 
бир меъёрда узатиш ва эгат очиб, унга уругларни бир хил чу- 
^урликда кумишдан иборат. Сеялкаларнинг тури ва вазифасига, 
шунингдек агротехника талабларига ^ а р аб бу технологик ж а р а - 
ёнга ^ушимча ишлар киритилади ва уларни б а ж ар и ш учун мах- 
сус анпаратлар з^амда иш органлари цулланилади. С еялкаларга 
цуйидаги агротехника талаблари куйилади.
Уруглар з^ар гектарга белгиланган норм ада экилиши, д а л а г а
бир текис та^симланиши, бир хил чу^урликда кумилиши лозим. 
Экилган уруглар мицдори нормада курсатнлгандан купи билан 
3% фарк килиши мумкип. Сеялкадаги ап п а р ат л ар уругларни 
бир хил ми^дорда экиши, уруг ми^дорининг у ртач а фар^и донли 
экинлар учун 3%, дуккакли экинлар учун 4% гача булишига 
рухсат этилади. К,атор ораларининг кенглигидаги фар^: асосий 
катор оралар учун + 1 см, ёнма-ён ишловчи сеялкаларнинг чет­
ки сошниклари з^осил цилган ^атор оралар учун ± 2 см, бориб- 
кайтишда х,осил б'улган (ёндош) цатор о р а л ар учун эса ± 5 см 
дан ошмаслиги лозим. Уругларни кумиш чу^урлиги топшири^да 
курсатнлгандан ± 1 5 %
Д а н
орти^ фарк; ^илмаслиги керак. Аг- 
регатнинг дала этакларида ^айрилиш ж ой л а р и га з^ам уруглар 
экилиши лозим. Д онал аб ани
1
^ экилган уру гл ар бир-биридан бир 
хил масофада жойлашиши ва бундай ж о й л а ш га н уруглар ка- 
мида 80% ни ташкил этиши зарур. Ерга 
таш л ан м ай
долган 
уруглар (уялар) сони экилган уруглар мицдорининг 
2% дан
ошмаслиги керак.
Экилган картошка мицдори топшири^даги нормадан купи 
билан 3 . . . 5% ф ар^ ^илишига рухсат этилади; асосий ва ён­
дош ^атор ораларнинг кенглиги топшири^да 
курсатнлгандан 
купи билан мос з^олда + 2 ва ± 10 см ф а р ^ ^илиши мумкин. 
Туганакларни кумиш Уртача чуцурлигидаги ф а р ^ ± 2 см дан о ш ­
маслиги лозим. Туганаклар остидаги ю м ш о^ тупроц цатлами 
чу^урлиги камида 2 см булиши керак. 
о
Кучатларни илдизини ^айирмасдан, верти калд ан 30 дан ор- 
ти!^ огдирмасдан экиш зарур. Кучат атроф идаги тупро^ зи^ л а -
нади ва шу билан бир ва^тда з^ар ^айси кучат учун 0,2 . . . 0,6 л 
дан сув эгатга цуйилади. Асосий ва ёндош ^атор ораларнинг 
топшири^да курсатилганидан 
купи билан мос з^олда ± 4 ва 
± 6 см фарц цилишига йул цуйилади. К уч атл и озиц тувакча- 
лар тупро^ца 1 0 + 2 см чу^ур к^милади. Т у в ак ч а атрофи тупро^
билан яхши зичланади.
Чигит экишга цуйиладиган агротехника т а л а б л а р и чигитлар- 
ни сифатли экишга, уларни эрта ва текис ундириб олишга, ни- 
з^олларнинг яхши ривожланишига, топш ири^даги ^алинликни


таъминлаш га, экинларга ишлов беришни тула механизациялаш- 
тиришга, терим машиналарининг ишлашига ^улай шароитлар 
яратишга ^ а м д а пахтадан ю^ори ^осил олишга царатилган.
Чигитлар ^ ар цайси тупроц-шушм районлари учун белги- 
ланган м у дд а тл а р д а уз ва^тида экилиши лозим. Д а л а л ар чигит 
экиш олдидан яхши текисланган булиши, баланд-пастликлари, 
йирик (кундаланг кесими 50 мм дан катта) кесаклар ва усим- 
лик ^олди^лари булмаслиги лозим. Тупро^нинг 10 см ли устки 
^атлами яхши юмшатилган, физик етилган булиши керак. Туп- 
ро^нинг намлиги 20%' Дан ю^ори 
ва усимликларнинг сулиш 
намлигидан паст булмаслиги зарур. Намлик 20% дан 
ю^ори 
булганда иш органларига лой ёпишади, сулиш намлигидан паст 
булганда эса пастки ^атламдаги намнинг 
капилляр 
буйлаб 
ю^ори кутарилиши тухтайди, сугориш пайтида тупро^ чукиб 
ни^ол илдизлари узилади.
К,аторлаб экишда чигитлар каторда бир текис та^симлани- 
ши, хусусан, тукли чигитлар ^ар 1 . . . 1,5 см, туксизлантирил- 
ган чигитлар эса ^ар 2 см орали^да 1 донадан жойлашиши ке­
рак, ^ар гектар майдонга экилган чигитлар ми^дори топшири^- 
даги нормадан 10% дан ортиц ф ар^ ^илмаслиги лозим. Экин 
каторлари тугри булиши, экилмай долган жойлар булмаслиги, 
^айта экишни ёки ^улда ^ушимча чигит цадаб чикишни талаб 
этмаслиги зарур.
Тукли чигитларни серуялаб экишда уялардаги уруглар сони 
топшири^дагидан ± 2 дона фарц ^илиши мумкин, лекин камида 
55% ани^лик билан экилиши лозим; туксизлантирилган чигит­
ларни серуялаб (цатордаги уялар орасини 15 . . . 30 см ^илиб) 
экишда ^ар ^айси уядаги чигитлар сони топшири^да курсатил- 
ганидан ± 1 дона ф ар^ ^илиши мумкин, лекин ана шундай ф ар^ 
^иладиган у я л а р сони 35 . . . 40% дан ошмаслиги керак. Долган 
60 . . . 65%' у я л а рга чигитлар белгиланган мицдорда ани^ эки­
лиши т а л а б этилади. К,атордаги уялар ораси бир-биридан 2 . . .
3 см дан орти^ ф а р ^ ^илмаслиги керак.
Чигитни экиш чу^урлиги 3 . . . 8 см атрофида ростланадиган 
булиши лозим. Экиш чуцурлиги 3—4 см, 4—5 см ва 6—8 см 
булганда туксизлантирилган чигитлар учун уртача кумиш чу- 
цурлигининг тегишлича ± 0 ,5 см, ± 0 , 7 см ва ± 1 см, тукли чи­
гитлар ^учун эса ± 0 , 7 см; ± 1 , 0 см ва ± 1 ,5 см фар^ ^илишига 
йул цуйилади. Чигит экиш вацтида биттадан 
1
^атор ташлаб, 
эгат олиниши лозим. Бу эгатлар чигитни ундириб олишда су- 
гориш учун 8 . . . 12 см чу^урликда очилади.
Рузанинг усиши ва ривожланиши ^амда пахта ^осили ис- 
си^лик, ^аво, нам ва бериладиган утитларгагина боглиц булиб 
цолмасдан, чигитларнинг узидаги ози^ моддалар ми^дорига ^ам 
богли!^. Ч игитлар ривожлана бошлаган даврда тупро^ ва з^аво- 
дан ози^ ол а олмайди ва ф а^ат узидаги озиц запаси ^исобига 
усади. Чигитдаги ози^ моддалар запаси ^анча куп булса, ни- 
з^оллар ш у нч ал ик ^увватли ва илдизлари яхши отадиган була-


ди. Шунинг учун ф а ^ а т йирик, туц, к а с а л л а н м а г а н чигитларни
экиш керак. 
^
Уруглик чигитлар сифати давлат стандарты талаблари га тула
мос келиши керак. Бундай чигитлар 

Download 8,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   193




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish