5.10.VIII-IX SINFLARDA XARAKATLI O`YINLAR
“Jismoniy tarbiya” dasturi tarkibida harakatli o`yinlarga o`rin ajratilmagan .Chunki ,mazkur sinflarda sport turlari ayniqsa sport o`yinlariga (fudbol,basketbol,valeybol,qo`l to`pi) soatlar ko`proq ajratilib ,xarakatli o`yinlarning ko`pchilik qismi ular mazmuniga singib ketgan .Ikkinchidan esa ,bu yoshdagi o`quvchilarda harakatli o`yinlarga qiziqish unchalik kuchli bo`lmaydi.Yana bir tomoni shundaki deyarlik ko`pchilik harakatli o`yinlarni o`tgan o`quv yillarida ko`p takrorlashgan.Shunday bo`lsada ,bazi tajribali o`qituvchilar darslarning turlari va mazmuniga mos keladigan harakatli o`yinlarni qo`shib olib borishadi.Bu bilan o`quvchilarni darsga qiziqtirish va o`rganilayotgan mashq harakatlarni mustahkamlashga harakat qiladilar.bazi paytlarda esa o`quvchilarning talabi hamda istak-hohishlari asosida qiziqarli harakatli o`yinlarnitashkil qilishga to`g`ri keladi.Shu sababdan harakatli o`yinlardan namunalar keltiriladi.
Arqon tortish-mazmuni :Maydonda( zal) bir- biridan 3-4 m uzoqlikda uchta parallel chiziq chiziladi.O`rtadagisi arqonning turish joyi va qolgan ikkitasi esa jamoalarning turar joyi hisoblanadi.Arqonning qoq o`rtasiga qizil yoki oq rangli latta bog`lanib ,o`rta chiziqqa ko`ndalang qilib qo`yiladi,ikki uchi esa o`ynovchilar tomon tashlab qo`yiladi.O`qituvchining ruhsati bilan o`ynovchilar arqonni ushlaydi va signal bo`yicha tortish boshlanadi.Arqonni tortganda belgi qaysi tomonga siljib ,chiziqqa yetsa,o`sha jamoa yutgan hisoblanadi.Biroz tanafusdan so`ng o`yin shu tariqa davom ettiriladi.
O`yin qoidasi:signal berilmaguncha arqonni tortish man etiladi .O`yinchilarning ko`pchiligi yiqilgudek bo`lsa,o`yin qaytadan boshlanadi.Qiz va o`g`il bolalar aralash o`ynashi mumkin.Bunda bir qizdan keyin o`g`il va yana qiz bola,shu tarzda joylashtirish maqul.
O`yin asosan kuch va chidamlilik sifatlarini tarbiyalashga qaratilgandir.
Oq terakmi,ko`k terak-mazmuni:Mazkur o`yin o`zbek xalq milliy harakati o`yini sifatida qadimgi davrlardan buyon davom etib keladi.Bolalaar teng ikki jamoaga (qiz-o`g`il aralash) bo`linadi va oralig`I 15-20 m bo`lgan masofani ikki tomonida saf tortib tizilishadi.Bunda oraliqlar qisman ochiq va qo`l ushlashib (zanjir ) turiladi.O`qituvchining ruhsati bilan bir jamoaning vakili (sardori) “oq terakmi,ko`k terak,bizdan sizga kim kerak”,deb baland ovoz chiqaradi.Qarama qarshi jamoaning vakili (sardori) “bizga Gulbahor kerak” deb javob qiladi.Shunda Gulbahor (nomi aytib chaqirilgan o`quvchi) safdan chiqib yuguradi va qarshi jamoaning istagan joyidan “zanjir”ni uzib o`tadi.O`zib o`tsa o`sha yerdagi o`yinchilardan birining tanlab,o`z tomoniga yuguradi.Zanjirni uza olmasa ,o`zi o`sha jamoaning orqa qatorida qoladi.Shu tariqa o`yin navbatma-navbat davom etadi .Qaysi jamoa zanjirni ko`p uzsa o`shalar g`olib deb hisoblanadi.
O`yin qoidasi:Zanjirni uzishga kelgan o`yinchini yiqitish uchun qo`llarni ataylab ochib yuborish yoki qarshi tomonga itarish mumkin emas.Faqat bir yoki ikki o`yinchini chaqiraverish yaramaydi.Yutqazgan jamoa g`oliblarni orqalab ,maydonning nargi tomoniga (o`zlari turgan chiziq) olib borishlari lozim.Yoki boshqa bir qiziqroq harakatni (tizzalarni bukib orqaga yurish,oyoqlarni juft qilib sakrab boorish va h.k.)ijro etishlari mumkin.
O`yinning asosiy maqsadi tezlik,kuchlilik ,chidamlilik kabi jismoniy sifatlarni tarbiyalash bilan bir qatorda ,do`stlik ,o`rtoqlik kabi fazilatlar,ayniqsa estetik jihatdan zavq berishiga qaratilganligi bilan muhim tarbiyaviy ahamiyat kasb etadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |